Blog

Στο σημερινό άρθρο αναρωτιόμαστε τι σημαίνει πραγματικά η λέξη αλήθεια και πόσοι από εμάς τη θυμούνται ουσιαστικά.

του Κωνσταντίνου Παπαλίτσα

Η λέξη αλήθεια χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο για να καταδείξει κάτι το πραγματικό, κάτι το σωστό. Έτσι έχει ριζώσει στη συνείδηση του απλού ανθρώπου διαχρονικά, γι’ αυτό και όταν κάποιος αναζητά την αλήθεια, νοείται ότι αναζητά την πραγματικότητα.

Η αλήθεια ως έννοια παραπέμπει επίσης στην επιβεβαίωση της υπαρκτότητας, μιας κατάστασης δηλαδή που υπάρχει και μπορεί να βιωθεί. Η αλήθεια είναι το αντίθετο του ψέματος το οποίο παραπέμπει στην προσπάθεια αυτού που το χρησιμοποιεί να παραπλανήσει παρουσιάζοντας μια κατάσταση ως αληθινή, ενώ στην πραγματικότητα ξέρει ότι είναι αναληθής.

Μήπως όμως αυτή η θεώρηση της αλήθειας είναι αρκετά επιφανειακή;

Μήπως υπάρχουν και άλλες προεκτάσεις λιγότερο φανερές;

Εξετάζοντας την ετυμολογία της λέξης αλήθεια, παρατηρούμε ότι αποτελείται από το στερητικό α- και τη λέξη λήθη, που σημαίνει λησμονιά. Η αλήθεια δηλαδή είναι το αντίθετο της λήθης, άρα εκφράζει κάτι που δεν θέλουμε να ξεχαστεί. Με βάση αυτό το σκεπτικό, αληθινό είναι αυτό που δεν ξεχνιέται.

Πόσοι από εμάς όμως θυμούνται πραγματικά την αλήθεια; Πόσα από όλα αυτά τα γεγονότα που έχουμε βιώσει ως άνθρωποι τα θυμόμαστε πραγματικά;

Κάποια έχουν ξεθωριάσει, κάποια τα θυμόμαστε επιφανειακά, ενώ κάποια άλλα με πιο πολλές λεπτομέρειες.

Γιατί όμως συμβαίνει αυτό;

Η απάντηση έρχεται και πάλι μέσα από την έννοια της ίδιας της αλήθειας. Η αλήθεια παραπέμπει στη μνήμη και επειδή η μνήμη πολλές φορές είναι επιλεκτική, γι’ αυτό και η αλήθεια διατρέχει τον κίνδυνο να αλλοιωθεί.

Παλαιότερα αυτό γινόταν με τη διεξαγωγή πολέμων που εκτός από αμάχους δολοφονούσαν και την αλήθεια δημιουργώντας καταστάσεις που οι περισσότεροι θα ήθελαν να ξεχάσουν. Σήμερα γίνεται με τον έλεγχο της πληροφορίας ή ακόμα χειρότερα με τη σφράγιση διαφόρων διόδων πληροφόρησης που προσφέρει το διαδίκτυο και η σύγχρονη τεχνολογία.

Σε κάθε περίπτωση το αποτέλεσμα είναι το ίδιο, να μη βγαίνει όλη η αλήθεια στο φως και εκ των πραγμάτων τα γεγονότα να ξεχνιούνται.

Ας πάρουμε για παράδειγμα την τραγωδία των Τεμπών. Έχουν περάσει περισσότερα από δύο χρόνια και ακόμη δεν έχει βγει κάποιο συγκεκριμένο συμπέρασμα για το τι πραγματικά συνέβη. Επιτροπές, εισαγγελείς, πολιτικοί, πορίσματα, καταγγελίες, διαδηλώσεις, κόσμος στους δρόμους και όλοι του ευαγγελίζονται ότι αναζητούν την αλήθεια. Ο καθένας όμως που έχει κάποια θέση ευθύνης και δημόσιο βήμα διαμορφώνει την προσωπική του άποψη με βάση τις πληροφορίες που έχει συλλέξει για το εν λόγω γεγονός. Και αν οι πληροφορίες αυτές είναι επιλεγμένες, τότε καταλήγει να θυμάται μόνο αυτές και έτσι να διαμορφώνει την δική του προσωπική αλήθεια.

Έτσι καταλήγουμε στο να υπάρχει η αλήθεια των πολιτικών, η αλήθεια των δικαστών, η αλήθεια των ΜΜΕ, η αλήθεια του διαδικτύου, η αλήθεια της «Ομάδας Αλήθειας», η αλήθεια του κόσμου κ.ο.κ. ανάλογα με τις πληροφορίες που έχει επιλέξει να θυμάται κάθε ομάδα από αυτές.

Η διαστρέβλωση της αλήθειας λοιπόν, είτε γίνεται εσκεμμένα είτε ακούσια εκτός από τον αποπροσανατολισμό του κόσμου έχει δύο ακόμη πολύ σοβαρές συνέπειες: Από τη μία οποιοδήποτε συμπέρασμα και να βγει μετά από τόσο και καιρό να γίνει δύσκολα πιστευτό και από την άλλη με την πάροδο του χρόνου να λησμονηθεί εντελώς το γεγονός.

Η απώλεια μνήμης, τόσο ετυμολογικά όσο και πραγματικά, είναι άμεσα συνυφασμένη με την απώλεια της αλήθειας γεγονός που έχει συνέπειες στην λειτουργία της ίδιας της κοινωνίας μας επηρεάζοντας δημοκρατικές έννοιες όπως η ισότητα, η ελεύθερη έκφραση, η αλληλεγγύη, η δικαιοσύνη κλπ.

Ας μη μετατραπεί η αλήθεια από μέσο αποθήκευσης της μνήμης σε όχημα ώστε να ξεχαστεί η ίδια της η έννοια.

Εσύ πόση αλήθεια θυμάσαι;

Πηγή εικόνας: geralt – Pixabay