Blog

του Κωνσταντίνου Παπαλίτσα,

Στο γνωστό παραμύθι «Ο τζίτζικας και ο μέρμηγκας» περιγράφεται η επιπολαιότητα των τζιτζικιών να τραγουδάνε ανέμελα απολαμβάνοντας τον καλοκαιρινό καιρό και η εργατικότητα και προνοητικότητα των μυρμηγκιών που δουλεύοντας αδιάκοπα συλλέγουν τροφή για τις δύσκολες μέρες του χειμώνα. Η διαφορά παρουσιάζεται με έναν πολύ έντονο τρόπο υπέρ των μυρμηγκιών και το παραμύθι καταλήγει στο ηθικό δίδαγμα ότι πρέπει πάντα να προετοιμαζόμαστε για το μέλλον και να μην είμαστε ποτέ τεμπέληδες.

Μεταφέροντας τον παραλληλισμό του παραμυθιού στη σύγχρονη κοινωνία που ζούμε, προκύπτουν κάποια ερωτήματα σχετικά με το εργασιακές συνθήκες που βιώνουμε όλοι μας καθημερινά.

Το πρώτο και το βασικότερο ερώτημα είναι ότι αφού οι περισσότεροι εργαζόμενοι παίρνουν την άδειά τους τον Αύγουστο και συνεπώς αυτοί οι άνθρωποι δεν παράγουν κάτι κατά τη διάρκεια των διακοπών τους, πως γίνεται και σε κανέναν να μη λείπει τίποτα; Τι συμβαίνει δηλαδή ώστε η οικονομία να δουλεύει στο ρελαντί και να έχουμε νερό, ρεύμα, τρόφιμα κλπ;

Εύκολα θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι η τουριστική βιομηχανία αποτελεί εν μέρει αντιστάθμισμα στη μείωση της παραγωγικότητας, αλλά η δραστηριότητα των εποχικών επιχειρήσεων και οι part time εργαζόμενοι δεν μπορούν να δικαιολογήσουν εξ’ ολοκλήρου τη συνέχιση της οικονομίας σαν να μη συμβαίνει τίποτα.

Επιπλέον η κατανάλωση στην περίοδο των διακοπών δεν πέφτει ανάλογα με την πτώση της παραγωγικότητας λόγω αποχής από την εργασίας μας.

Μήπως αυτοί που μένουν πίσω δουλεύουν πολύ περισσότερο ώστε να καλύψουν το κενό και των υπολοίπων που έχουν πάει διακοπές (και στην περίπτωση που συμβαίνει αυτό πως αμείβονται αυτοί οι άνθρωποί);

Μπορεί.

Μπορεί όμως να συμβαίνει και κάτι άλλο πολύ πιο σύνθετο.

Αν αναλογιστεί κανείς γιατί οι περισσότεροι άνθρωποι πάνε διακοπές τον Αύγουστο θα συνειδητοποιήσει ότι αυτό συμβαίνει γιατί οι περισσότερες επιχειρήσεις διακόπτουν τη λειτουργία τους τον Αύγουστο. Είναι σαν να σου λένε ότι το συγκεκριμένο μήνα δεν χρειάζεται να έχουμε την παραγωγή που είχαμε τους προηγούμενους και συνεπώς μπορείς να πάρεις την άδειά σου.

Μήπως όμως αυτό συμβαίνει γιατί όλο τον υπόλοιπο χρόνο υπάρχει υπερπαραγωγικότητα προϊόντων και υπηρεσιών;

Γι’ αυτό και στις διακοπές και στις αργίες δεν έχουμε κάποια συνταρακτική αλλαγή στην οικονομία.

Επειδή το έλλειμα παραγωγικότητας τον Αύγουστο καλύπτεται από την περίσσεια υπερπαραγωγικότητας των υπόλοιπων μηνών. Και πάνω σε αυτή τη λογική βέβαια έχει στηθεί ο ανταγωνισμός των επιχειρήσεων ο οποίος συχνά πυκνά οδηγεί σε κρίσεις υπερπαραγωγικότητας οι οποίες όπως γίνεται εύκολα κατανοητό δεν επιστρέφεται στους καταναλωτές καλύπτοντας κάποια ανάγκη τους (βασική η μη) παρά μόνο αυξάνουν την κερδοφορία των παραγωγών.

Τέλος πάνω σε αυτό το παραγωγικό μοντέλο έχει βρει ευκαιρία να αναπτυχθεί υπέρμετρα ο τουριστικός κλάδος και προσπαθώντας να καλύψει την ανάγκη για ξεκούραση και ψυχαγωγία των υπερβολικά κουρασμένων εργαζόμενων, έχει μετατραπεί σε μια οργανωμένη βιομηχανία διακοπών με τις ευλογίες του σύγχρονης παγκοσμιοποιημένης οικονομίας.

Μήπως όμως τελικά η αργία είναι πιο παραγωγική απ’ ότι μας έχουν πείσει;

Μήπως οι βάσεις πάνω στις οποίες έχει στηθεί η αγορά εργασίας ωθεί τους εργαζόμενους σε ομαδικές οργανωμένες και συγκεκριμένες περιόδους ξεκούρασης ώστε να είναι εκθετικά παραγωγικοί τις υπόλοιπες χρονικές περιόδους;

Με αυτή τη συλλογιστική η άδεια δεν είναι εκχωρημένος χρόνος από την επιχείρηση προς τον εργαζόμενο αλλά προκαταβεβλημένη εργασία του εργαζόμενου προς την επιχείρηση.