Blog

Μετά την επιστροφή από τις καλοκαιρινές διακοπές αναρωτιόμαστε πως θα αισθανόταν κάποιος εάν βρισκόταν μέσα σε ένα γήπεδο γεμάτο κόσμο, φώναζε με όλη του τη δύναμη αλλά κανένας δεν μπορούσε να τον ακούσει…

γράφει ο Κωνσταντίνος Παπαλίτσας

Είναι γεγονός ότι με την ανάπτυξη του διαδικτύου και την ευρεία διάδοση των social media έχει εκδημοκρατιστεί το δικαίωμα τόσο στη γνώση όσο και στην πληροφορία οι οποίες έχουν γίνει πιο προσιτές από ποτέ.

Η μετάβαση από το web 1.0 όπου οι χρήστες μπορούσαν να διαβάσουν και να προβάλουν πληροφορίες στο web 2.0 όπου έγινε δυνατή η αλληλεπίδραση με τους εκάστοτε ιστοτόπους οδήγησε στην ανάπτυξη και την ευρεία χρήση των κοινωνικών δικτύων.

Από τα παραπάνω εξάγεται το συμπέρασμα ότι όσο αυξάνει ο αριθμός των χρηστών στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης τόσο περισσότερες διασυνδέσεις δημιουργούνται και κατά συνέπεια τόσο πιο πολλές προβολές έχει το περιεχόμενο που δημιουργεί και μοιράζεται ο καθένας μας.

Η μήπως όχι;

Πίσω από τις πλατφόρμες των κοινωνικών δικτύων βρίσκονται ιδιωτικές διαχειριστικές εταιρείες οι οποίες για να επιβιώσουν βασίζουν τα έσοδά τους σε διαφημίσεις που προβάλλονται στις εν λόγω πλατφόρμες. Προφανώς όσο μεγαλύτερη απόδοση έχουν οι διαφημίσεις αυτές τόσο αυξάνονται τα αντίστοιχα έσοδα για την πλατφόρμα και εκεί ακριβώς είναι που ξεκινάει η καταγραφή των προτιμήσεων και το φιλτράρισμα.

Η παρακολούθηση των επιθυμιών, των επιλογών και των αντιδράσεων των χρηστών ώστε να τους προβληθεί το καταλληλότερο διαφημιστικό προϊόν και να αυξηθούν οι πιθανότητες αγοραπωλησίας βρίσκεται σε συνεχή εξέλιξη και με τη βοήθεια πλέον της τεχνητής νοημοσύνης επιχειρείται μεγιστοποίηση του αποτελέσματος. 

Ως αποτέλεσμα της παραπάνω διαδικασίας είναι ότι προβάλλονται στο χρήστη συγκεκριμένες δημοσιεύσεις ώστε να τον κατευθύνουν να εκτελέσει συγκεκριμένες ενέργειες που έχει προαποφασίσει ο “αλγόριθμος”.

Το γεγονός αυτό εάν ήταν μεμονομώνο θα μπορούσαν οι χρήστες να μετριάσουν τον αντίκτυπό του απλά σταματώντας να χρησιμοποιούν την εκάστοτε πλατφόρμα.

Η δημιουργία όμως της εντύπωσης ότι όλες οι εκφάνσεις της σύγχρονης ζωής περνάνε μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα σε συνδυασμό και με την υπερπροβολή επιλεγμένων, διάσημων κυρίως, προσώπων που επηρεάζουν πάρα πολύ κόσμο (influencers) όχι μόνο αποτρέπει την αποχώρηση των χρηστών αλλά προσελκύει όλο και περισσότερους.

Από τη μία λοιπόν όλες αυτές τις πληρωμένες διαφημίσεις είτε είμαστε αναγκασμένοι να πέφτουμε πάνω τους είτε θα πρέπει να πληρώσουμε κάποια συνδρομή για να μην μας προβάλλονται!

Από την άλλη η επιπλέον πρόκληση των δικτύων αυτών είναι να δώσουν τη δυνατότητα σε οποιονδήποτε θέλει και μπορεί να δημιουργεί περιεχόμενο και να το μοιράζεται ελεύθερα με τους φίλους και του followers του.

Πλήρης εκδημοκρατισμός θα σκεφτεί κάποιος καθώς πλέον στο διαδίκτυο μπορείς να βρεις ελεύθερα ότι θέλεις καθώς υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να το μοιραστούν.

Πως όμως μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι όταν μοιραζόμαστε κάτι στο διαδίκτυο και ειδικά στα κοινωνικά δίκτυα, η πληροφορία φτάνει σε όλα τα άτομα με τα οποία αλληλεπιδρούμε εντός της πλατφόρμας;

Από τη στιγμή που η διαχείριση της κάθε πλατφόρμας δεν είναι ανοιχτή και διαθέσιμη στους χρήστες της αλλά από πίσω λειτουργούν ιδιωτικοί φορείς τότε είναι αναμενόμενο να υπάρχουν φαινόμενα λογοκρισίας σύμφωνα με τις επιρροές που δέχεται η εκάστοτε ηγεσία της ιδιοκτήτριας εταιρείας.

Κατευθύνσεις κυρίως πολιτικές αλλά και κοινωνικές, οικονομικές, θρησκευτικές μπορούν να δημιουργήσουν φιλτράρισμα και έλεγχο που διαμοιραζόμενου περιεχομένου και εν τέλει η οποιαδήποτε καλή ιδέα να μη φτάσει ποτέ στους ενδιαφερόμενους καθώς θεωρήθηκε “επικίνδυνη” από την πλατφόρμα.

Το φαινόμενο αυτό που ονομάζεται shadow banning, σύμφωνα με το οποίο το περιεχόμενο ενός χρήστη ή μέρος αυτού αποκλείεται από την πλατφόρμα χωρίς να γίνεται αντιληπτό από τον ίδιο.  Για παράδειγμα μπορεί κάποιος να κάνει μια ανάρτηση σε ένα κοινωνικό δίκτυο ή να σχολιάσει μια ανάρτηση κάποιου άλλου. Τόσο η δική του ανάρτηση όσο και το σχόλιό του εμφανίζονται στον ίδιο αλλά σε κανένα άλλο χρήση της πλατφόρμας. 

Όπως αναφέραμε και στην εισαγωγή του άρθρου είναι σαν να βρίσκεται κάποιος μέσα σε ένα γήπεδο γεμάτο κόσμο, να φωνάζει όσο πιο δυνατά μπορεί αλλά κανένας να μη μπορεί να τον ακούσει.

Το φαινόμενο αυτό ξεκίνησε για να προστατέψει τους υγιείς χρήστες από κακόβουλους ή fake λογαριασμούς που επιχειρούν να χειραγωγήσουν στην κοινή γνώμη αλλά εξαιτίας διαφόρων παραγόντων (κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών κλπ) κατέληξε να επεκταθεί σε πολύ περισσότερους χρήστες χειραγωγώντας ουσιαστικά η ίδια πλατφόρμα την κοινή γνώμη.

Συνοψίζοντας όλα τα παραπάνω διαπιστώνουμε ότι οι διαδικτυακές πλατφόρμες ακυρώνουν στην πράξη τον εκδημοκρατισμό που οι ίδες ευαγγελίζονται ότι προσφέρουν.

Εσύ νομίζεις ότι “ακούγεσαι” όταν αλληλεπιδράς με οποιονδήποτε τρόπο στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης; Θα ήσουν διατεθειμένος να πληρώσεις κάποια συνδρομή ώστε να απαλλαγείς από τις ανεπιθύμητες διαφημίσεις και να σου προβάλλονται οι αναρτήσεις των ατόμων που ούτως ή άλλως σε ακολουθούν;!

Πηγή εικόνας: geralt – Pixabay