Δεν φοβάμαι εγώ…έχω Άδεια!

του Κωνσταντίνου Παπαλίτσα,

Άδεια δόμησης, άδεια λειτουργίας, άδεια κυκλοφορίας, άδεια διακοπών και πόσα ακόμα είδη αδειών μπορεί να συναντήσει κάποιος τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο. Γιατί υπάρχουν όμως όλα αυτά τα είδη αδειών και τι προσφέρουν τελικά;

Ας ξεκινήσουμε πρώτα από την ετοιμολογία της λέξης άδεια. Η λέξη άδεια λοιπόν όσο και αν φαίνεται περίεργο είναι σύνθετη λέξη! Προκύπτει από το στερητικό «α» και την λέξη «δέος». Συνεπώς αυτός που έχει άδεια είναι αυτός που δε φοβάται!

Άμεσα όμως γεννιέται το επόμενο ερώτημα: Τι, ποιόν και γιατί να φοβάται;

Πρώτη και πιο απλή απάντηση είναι ότι δεν χρειάζεται να φοβάται τους νόμους κάποιος που έχει στην κατοχή του μια άδεια η οποία εκδόθηκε από την αντίστοιχη αρμόδια υπηρεσία και θεωρείται ότι πληροί όλες τις απαιτήσεις που θέτει η εκάστοτε νομοθεσία.

Οι νόμοι κάθε κράτους όμως ψηφίζονται ώστε να εφαρμοστούν στην πράξη οι κατά περίπτωση κανονισμοί ή οδηγίες που απαιτούνται τόσο για τη μελέτη και τον προγραμματισμό όσο και για την υλοποίηση οτιδήποτε μπορεί να χαρακτηριστεί ως project. Με μια δεύτερη ανάγνωση λοιπόν η ύπαρξη άδειας συνεπάγεται την εναρμόνιση του κατόχου της με τις εκάστοτε ισχύουσες κανονιστικές διατάξεις οι οποίες ως κύριο μέλημα έχουν την ασφάλεια και ως δευτερεύον την βελτιστοποίηση κόστους και πόρων.

Επομένως σύμφωνα με τα παραπάνω ο κάτοχος κάποιας άδειας δεν έχει κάτι να φοβάται σε ενδεχόμενο έλεγχο των αρμοδίων καθώς βάσει της άδειάς του καλύπτει όλες τις απαιτήσεις τόσο της νομοθεσίας όσο και των κανονισμών.

Όλα καλά μέχρι εδώ.

Τα προβλήματα ξεκινούν όμως σε δύο άλλα κρίσιμα σημεία που αφορούν την ίδια τη διαδικασία έκδοσης των απαιτούμενων αδειών. Το πρώτο είναι ποιος έχει, ή μάλλον, ποιος πρέπει να έχει την αρμοδιότητα να εκδώσει μια άδεια και το δεύτερο ποιος είναι σε θέση να ελέγξει την ορθότητα της άδειας αυτής.

Θα μπορούσε λοιπόν να πει κάποιος και πάλι απλοϊκά σκεπτόμενος ότι αρμόδιος να εκδώσει ή/και να ελέγξει μια άδεια είναι αυτός που έχει βάσει νόμου τον αντίστοιχο επαγγελματικό δικαίωμα. Το θέμα είναι όμως ότι η κατοχή ενός επαγγελματικού δικαιώματος δεν συνεπάγεται και κατοχή των απαιτούμενων γνώσεων ώστε να ολοκληρωθεί σωστά η διαδικασία έκδοσης και ελέγχου. Το ότι έχει δηλαδή κάποιος ένα πτυχίο ή μια μεταπτυχιακή εξειδίκευση σε έναν τομέα δεν αποδεικνύει από μόνο του την ικανότητα του κατόχου. Εάν αυτές οι ικανότητες δεν δοκιμαστούν στην πράξη ώστε να αποδειχθεί η αποτελεσματικότητά τους, απλά παραμένουν λέξεις γραμμένες σε ένα χαρτί.

Μα θα πει κάποιος εγώ έδωσα εξετάσεις, πέρασα τα μαθήματα, εκπόνησα διπλωματική εργασία, πήρα το πτυχίο μου, έκανα μεταπτυχιακό κλπ. Πόσοι και πόσοι όμως πτυχιούχοι με ένα σορό εξειδικεύσεις και πιστοποιήσεις δεν ήξεραν από να αρχίσουν μόλις τους ανατέθηκε το πρώτο τους project;

Με τον καιρό όμως, αφού ολοκληρώθηκε το πρώτο τους project, ήρθε το δεύτερο, το τρίτο και άρχισε να αποκτάται μια ροή και μια εμπειρία για το πως εφαρμόζονται οι γνώσεις και οι ικανότητες στην πράξη. Πιο σημαντικό δηλαδή από το να γίνει κάποιος επιστήμονας είναι να μπορεί να μετατρέπει τις αποκτώμενες γνώσεις του σε εφαρμοσμένη επιστήμη ώστε να προσφέρει τόσο στον εαυτό του όσο και στην κοινωνία.

Επανερχόμενοι λοιπόν στο κομμάτι των αδειών παρατηρούμε ότι το κομμάτι του ελέγχου των απαιτούμενων δικαιολογητικών (μελέτες, πιστοποιητικά, εγκρίσεις κλπ) από τις αρμόδιες υπηρεσίες συνεχώς φθίνει και τείνει να παραληφθεί εντελώς σε κάποιες περιπτώσεις μεταθέτοντας την αρμοδιότητα αυτή σε ιδιώτες χωρίς προηγουμένως να έχει πιστοποιηθεί η επάρκειά τους να εκτελέσουν την διαδικασία αυτή. Η δυνατότητα λοιπόν έκδοσης διοικητικών πράξεων (κάθε άδεια είναι διοικητική πράξη και οφείλει να φέρει σφραγίδα του ελληνικού κράτους) από ιδιώτες μέσω αυτοματοποιημένων ηλεκτρονικών συστημάτων αντί να οδηγήσει σε απλοποίηση των διαδικασιών υπάρχει κίνδυνος να οδηγήσει σε παρεκκλίσεις τόσο της νομοθεσίας όσο και των κανονισμών είτε εσκεμμένα είτε λόγω άγνοιας.

Παρεκκλίσεις βέβαια από τη νομοθεσία και τους κανονισμούς (είτε εσκεμμένα είτε από άγνοια) μπορεί κάλλιστα να γίνουν και από τους υπαλλήλους των αρμόδιων υπηρεσιών γι΄ αυτό και θα πρέπει η πολυσυζητημένη αξιολόγηση να γίνεται σε όρους εφαρμογής στην πράξη των νόμων και των κανονισμών και όχι ως απλό τσεκάρισμα γενικών επιστημονικών γνώσεων που δεν έχουν καμία πρακτική εφαρμογή. Διότι αξιολόγηση γνώσεων και ικανοτήτων δε μπορεί να γίνει μόνο με ένα γραπτό διαγώνισμα στο οποίο θα μπει μια βαθμολογία που θα κατηγοριοποιήσει τους συμμετέχοντες σε άριστους, επαρκείς και μη επαρκείς.

Συνεπώς μήπως ο τελικός αποδέκτης μιας ά-δειας θα πρέπει να φοβάται λιγάκι; Σαφώς και όχι γιατί τότε η λέξη άδεια θα έχανε το νόημά της, αλλά λόγω των συνεχών αλλαγών και μετάθεσης αρμοδιοτήτων οφείλουμε όλοι μας να είμαστε περισσότερο υποψιασμένοι σχετικά με κάθε άδεια που καταφέρνουμε και λιγότερο ή περισσότερο κόπο να πάρουμε στα χέρια μας.

Εσύ τι γνώμη έχεις;

Πηγή εικόνας: https://pixabay.com/el/users/geralt-9301/