Blog

Μήπως παίζουμε όλοι σε ένα παιχνίδι που είναι εξ’ αρχής στημένο; Και αν ναι, υπάρχει τρόπος να το κερδίσουμε;

γράφει ο Κωνσταντίνος Παπαλίτσας,

Οι τρεις νόμοι της θερμοδυναμικής είναι θεμελιώδεις νόμοι ώστε να κατανοήσουμε αρκετά φυσικά φαινόμενα που αντιμετωπίζουμε στις καθημερινές μας δραστηριότητες αλλά ταυτόχρονα μπορούν να αποτελέσουν μια ολιστική νοοτροπία αντιμετώπισης της ίδια της ζωής.

Ας δούμε όμως πρώτα τι λένε αυτοί οι τρεις θερμοδυναμικοί νόμοι:

1^ος θερμοδυναμικός νόμος

Αποτελεί μια έκφραση της αρχής διατήρησης της ενέργειας. Ουσιαστικά μας λέει ότι η ενέργεια δεν μπορεί ούτε να δημιουργηθεί από το πουθενά, ούτε να χαθεί. Το μόνο που μπορεί να συμβεί είναι να μετατραπεί από μία μορφή σε μία άλλη. Επιπλέον μετά από κάθε διαδικασία που απαιτεί τη χρήση ενέργειας πάντοτε υπάρχουν κάποιες απώλειες που εκφράζονται με τη μορφή θερμότητας.

2^ος θερμοδυναμικός νόμος

Υπάρχει ένα μέγεθος που ονομάζεται εντροπία. Η εντροπία περιγράφει το βαθμό ακαταστασίας ενός συστήματος και σύμφωνα με το 2^ο θερμοδυναμικό νόμο, είναι ένα μέγεθος που συνεχώς αυξάνεται αυθόρμητα και αβίαστα. Όση ποσότητα ενέργειας και αν δαπανήσουμε δεν θα μπορέσουμε ποτέ να φέρουμε το σύστημα στην ίδια ακριβώς αρχική κατάσταση. Κάθε επόμενο στάδιο θα είναι πιο «ακατάστατο» από το προηγούμενο και για να το διατηρούμε στην κατάσταση αυτή θα πρέπει να δαπανούμε συνεχώς ενέργεια. Χαρακτηριστική είναι η φράση: «η εντροπία του σύμπαντος συνεχώς αυξάνεται» και «επειδή η εντροπία συνεχώς αυξάνεται, είναι ένα μέγεθος που μας βοηθάει να περιγράψουμε το βέλος του χρόνου»

Ας δούμε ένα παράδειγμα:

Εάν πάρουμε ένα παγάκι και το βάλουμε μέσα σε ένα ποτήρι με νερό, σιγά σιγά το παγάκι θα αρχίσει να λιώνει αυθόρμητα και τα δύο διακριτά αρχικά στοιχεία (νερό και παγάκι) θα γίνουν ένα. Με την πάροδο του χρόνου δηλαδή (βέλος), θα οδηγηθούμε σε μια κατάσταση μεγαλύτερης ακαταστασίας (εντροπία) και προφανώς είναι πάρα πολύ δύσκολο να διαχωρίσουμε ξανά το παγάκι από το νερό, καθώς όση ενέργεια και να δαπανήσουμε πιθανώς δεν θα καταφέρουμε ποτέ να επαναφέρουμε τα στοιχεία ακριβώς στην αρχική τους κατάσταση.

3^ος θερμοδυναμικός νόμος

Η εντροπία ενός συστήματος τείνει στο μηδέν όταν η θερμοκρασία του τείνει στο απόλυτο μηδέν δηλαδή στους -273 βαθμούς Κελσίου. Προφανώς και μια τέτοια θερμοκρασία για τα δεδομένα της ανθρώπινης ζωής πάνω στον πλανήτη Γη δεν υφίσταται, συνεπώς δεν υπάρχει κατάσταση μηδενικής εντροπίας που να μπορεί να
βιώσει ο άνθρωπος.

Σημείωση: Υπάρχει και ο μηδενικός θερμοδυναμικός νόμος που δίνει την έννοια της θερμικής ισορροπίας αλλά δεν θα μας απασχολήσει στη συνέχεια του άρθρου.

Διαβάζοντας τώρα λίγο διαφορετικά τους παραπάνω τρεις νόμους της θερμοδυναμικής και αντιμετωπίζοντας την ανθρώπινη ζωή ως ένα παιχνίδι που περιγράφεται από τους νόμους αυτούς και έχει διάφορες «πίστες» που πρέπει να περάσουμε, μπορούμε να δώσουμε τις παρακάτω διευρυμένες ερμηνείες:

1^ος θερμοδυναμικός νόμος: Παίζουμε σε ένα παιχνίδι που δεν μπορούμε να κερδίσουμε!

2^ος θερμοδυναμικός νόμος: Παίζουμε σε ένα παιχνίδι που δεν μπορούμε να φέρουμε ούτε ισοπαλία!

3^ος θερμοδυναμικός νόμος: Παίζουμε σε ένα παιχνίδι από το οποίο δεν μπορούμε να φύγουμε!

Σύμφωνα με τα παραπάνω συμπεράσματα ένα πράγμα είναι εμφανές: Το παιχνίδι
είναι εξ’ αρχής στημένο!

Το ερώτημα λοιπόν που προκύπτει είναι πως μπορείς να κερδίσεις ένα στημένο παιχνίδι;

Η απάντηση είναι ότι δεν μπορείς!

Αυτό που μπορούμε να κάνουμε όμως είναι σωστή διαχείριση της ενέργειας που ξοδεύουμε ώστε να έχουμε το πιο αποδοτικό αποτέλεσμα. Αυτό για να γίνει απαιτεί γνώση των δυνάμεων και των δυνατοτήτων μας, γνώση των αντικειμένων που είμαστε πιο αποδοτικοί και αυτών που υστερούμε, ιεράρχηση προτεραιοτήτων και τέλος σύναψη συνεργασιών ώστε να επιτύχουμε εκθετική ανάπτυξη και πρόοδο.

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να ανατρέξετε στα αντίστοιχα άρθρα:

«Μπορούμε να διαχειριστούμε το χρόνο» και «Πόσο βοηθάνε οι συνεργασίες
στην ανάπτυξη του ατόμου;»

Τέλος προτρέπουμε του αναγνώστες μας να αντιμετωπίζουν το παιχνίδι της ζωής με μια πιο ολιστική και εύθυμη διάθεση.

Ας δούμε ένα ακόμη παράδειγμα:

Χαρακτηριστική περίπτωση είναι το μάζεμα του σπιτιού, ή ακόμα χειρότερα ενός παιδικού δωματίου. Όσο και να προσπαθήσουμε να τακτοποιήσουμε το δωμάτιο του παιδιού μας δεν θα καταφέρουμε ποτέ να το επαναφέρουμε στην αρχική του κατάσταση, γεγονός που πιστεύω έχουν αντιμετωπίσει κάποια στιγμή όλοι οι γονείς. Αυτό συμβαίνει γιατί η εντροπία του συστήματος που λέγεται παιδικό δωμάτιο-παιχνίδια συνεχώς αυξάνεται, όση ενέργεια και αν καταναλώσουμε. Πάντα θα υπάρχει δηλαδή ένα παιχνίδι που δεν θα το δούμε, δεν θα τοποθετηθεί στη θέση του και θα αυξήσει το βαθμό ακαταστασίας (εντροπία) του δωματίου.

Δεν χρειάζεται λοιπόν να νιώθουμε απογοητευμένοι όταν δεν καταφέρνουμε να τακτοποιήσουμε πλήρως το δωμάτιο του παιδιού μας καθώς είναι προδιαγεγραμμένο από τους θερμοδυναμικούς νόμους να συμβαίνει αυτό! Μπορούμε όμως να αναζητήσουμε τρόπους με τους οποίους το μάζεμα του δωματίου θα γίνεται πιο αποδοτικά, δηλαδή σε λιγότερο χρόνο και με λιγότερο κόπο. Μπορούμε να ορίσουμε μια μέρα και μια ώρα την εβδομάδα που θα μαζεύουμε το παιδικό δωμάτιο (time blocking) και να ζητάμε τη συμμετοχή του ίδιου του παιδιού σε αυτή τη διαδικασία (συνεργασία).

Μπορεί δηλαδή το παιχνίδι να είναι στημένο αλλά δεν χρειάζεται να το χάσουμε από τα αποδυτήρια!

Εσύ τι γνώμη έχεις;

Πηγή εικόνας: ColiN00B – Pixabay