Παραπληροφόρηση και AI

του Κωνσταντίνου Παπαλίτσα,

Κατά πολλούς ζούμε στην καλύτερη εποχή όσο αναφορά την τεχνολογική εξέλιξη. Όλα τα τεχνολογικά επιτεύγματα έχουν περάσει σε πολύ μεγάλο βαθμό από το διαστημικό κλάδο στην καθημερινότητα του ανθρώπου βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής του.

Για να μπορέσει όμως μια τεχνολογική ανακάλυψη να δοθεί προς χρήση στο ευρύ κοινό θα πρέπει να περάσει από μια σειρά διαδικασίες και ελέγχους οι οποίοι θεωρητικά εξασφαλίζουν ότι η τελευταία δεν θα είναι επικίνδυνη ή θα ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο πρόκλησης ατυχήματος. Η συσκευή της τηλεόρασης για παράδειγμα πέρασε πάρα πολλά χρόνια στα εργαστήρια πριν βγει στην αγορά προς πώληση. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με όλα τα προϊόντα που φέρουν κάποια τεχνολογία, όπως τα αυτοκίνητα, τα τηλέφωνα, οι υπολογιστές κλπ.

Πάνω σε αυτή τη λογική τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί πολύ οι εφαρμογές που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη (AI = artificial intelligence). Μια ΑΙ δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα κομμάτι κώδικα γραμμένο σε μια γλώσσα προγραμματισμού, με το περιτύλιγμα μιας όμορφης συσκευής, το οποίο είναι σε θέση να αντιδρά έξυπνα στα ερεθίσματα που της δίνει κάποιος, δίνοντας την εντύπωση ότι πρόκειται για κάποιο νοήμων ον. Σύμφωνα λοιπόν με την παραπάνω συλλογιστική στις πρώτες μορφές ανάπτυξης μιας ΑΙ οι αντιδράσεις της περιορίζονταν στο να σου επιστρέφει αποτελέσματα από μια συγκεκριμένη βάση δεδομένων που εκ των προτέρων της είχε δώσει ο προγραμματιστής της.

Αυτός ήταν και ένας τρόπος ελέγχου και περιορισμού της τεχνολογίας αυτής καθώς, ανάλογα την ποιότητα των εισερχόμενων δεδομένων σου έδινε και τα αντίστοιχα εξερχόμενα αποτελέσματα. Στον ανταγωνισμό λοιπόν μεταξύ των τεχνολογικών εταιρειών επικρατούσε η αντίληψη ότι την πιο έξυπνη συσκευή θα την φτιάξει αυτούς που θα δώσει την πιο πολύτιμη πληροφορία, αυτός δηλαδή που θα έχει την πιο μεγάλη, και την πιο ενημερωμένη βάση δεδομένων.

Σύντομα όμως, και με την εξέλιξη του ίντερνετ από web 1 σε web 2 (και προσεχώς web 3), αποδείχθηκε ότι αυτό που περιγράφηκε παραπάνω δεν ήταν αρκετό. Η πληροφορία πλέον είναι παντού γύρω μας και σε μεγάλο βαθμό δωρεάν, συνεπώς ο ανταγωνισμός των τεχνολογικών εταιρειών προχώρησε ένα βήμα παρακάτω. Έτσι δημιουργήθηκε ΑΙ η οποία να μπορεί όχι μόνο να καταναλώνει και να επιστρέφει περιεχόμενο αλλά να το επεξεργάζεται κιόλας και να παράγει κάτι εντελώς καινούριο που δεν έχει προϋπάρξει.

Η δημιουργία περιεχομένου (που να δίνει αξία στον καταναλωτή) δεν είναι κατά βάση αρνητικό αρκεί να έχουν μπει από πριν κάποια όρια ώστε κατάσταση να μην ξεφύγει από οποιοδήποτε έλεγχο. Το να συνδυάζει μια ΑΙ δεδομένα από διάφορες συνδεδεμένες μεταξύ τους βάσεις δεδομένων και να σου αποδίδει μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα ένα αποτέλεσμα που σε αντίθετη περίπτωση ο άνθρωπος θα χρειαζόταν πολλαπλάσιο χρόνο για να το κάνει, μπορεί να οδηγήσει σε θαύματα ειδικά σε τομείς όπως η υγεία και η πρόληψη.

Ο προβληματισμός όμως σε όλα τα παραπάνω έγκειται σε δύο βασικά ερωτήματα. Το πρώτο είναι ότι με την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη είναι πιθανόν σε λίγο καιρό να μην μπορεί κάποιος να ξεχωρίσει το πραγματικό από το κατασκευασμένο. Μπορείς πλέον να ζητήσεις από μια ΑΙ να σου γράψει ένα άρθρο σχετικά με τις απόψεις σου σε ένα συγκεκριμένο θέμα και το αποτέλεσμα που θα σου επιστρέψει να είναι τόσο άρτιο που να μην μπορεί κανείς να καταλάβει εάν το έχεις γράψει εσύ ο ίδιος ή ο υπολογιστής σου! Η διαχείριση λοιπόν των big data από μια ΑΙ δύναται να γίνει πολύ πιο γρήγορα και με πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια ώστε να σου παρουσιάσει το τέλειο αποτέλεσμα.

Το δεύτερο ερώτημα είναι τι γίνεται στην περίπτωση που μια ΑΙ, για να παράγει το ζητηθέν αποτέλεσμα, αρχίζει να καταναλώνει το περιεχόμενο που η ίδια έχει παράξει στο παρελθόν. Και αν στο παραχθέν από την ΑΙ περιεχόμενο υπάρχει κάποιο λάθος, είτε αυτό είναι πρακτικό είτε ηθικό, είναι πολύ πιθανό να μην το ανακαλύψει κανείς, καθώς ο έλεγχος του αποτελέσματος θα γίνεται από την ίδια την ΑΙ!

Όλα τα παραπάνω υπάρχει κίνδυνος να ξεφύγουν από κάθε έλεγχο και τελικά να οδηγηθούμε σε μια κατάσταση όπου ο άνθρωπος θα έχει περιοριστεί σε παθητικό ρόλο και όλα θα παράγονται και θα εξαρτώνται από την τεχνητή νοημοσύνη, η οποία θα καταναλώνει είτε χρυσάφι είτε κάρβουνο που η ίδια θα έχει κατασκευάσει. Έτσι λοιπόν η κοινωνία της πληροφορίας στην οποία ζούμε δύναται να δώσει τη θέση της στην κοινωνία της παραπληροφόρησης.

Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα που ακούγεται συχνά τελευταία, ότι μια ΑΙ μπορεί να φτιάξει λογαριασμούς στα social media συνδυάζοντας όλα τα χαρακτηριστικά που ζητάει ο κόσμος σήμερα, να αρχίζει να επηρεάζει όλο και περισσότερους ανθρώπους και αφού αποκτήσει την τυφλή εμπιστοσύνη τους να τους οδηγήσει σε συγκρούσεις μεταξύ τους και μέσα απ’ όλο αυτό να γίνει πυρηνικός πόλεμος! Και στο τέλος βέβαια να αποδειχθεί ότι όλο αυτό είναι ένα σενάριο μιας ταινίας που έχει γράψει η ίδια η ΑΙ!!

Με την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης δεν θα μπορεί να υπάρχει διαχωρισμός τι είναι πραγματικό και τι κατασκευασμένο, και έννοιες όπως η αγάπη, το ενδιαφέρον, η τέχνη, η ηθική, οι αξίες κλπ κινδυνεύουν να χαθούν στη δίνη της παραπληροφόρησης.

Εξάλλου εσύ που διαβάζεις τώρα αυτό το άρθρο είσαι πραγματικός ή όχι;

Εγώ που το έγραψα;!

Πηγή εικόνας: https://pixabay.com/el/users/noah1974-7033385/

*Το άρθρο φιλοξενήθηκε και στην ιστοσελίδα www.neolaia.gr