Παρέχουμε ολοκληρωμένες λύσεις που καλύπτουν τομείς engineering, εκπαίδευσης και real estate, συνδυάζοντας τεχνική γνώση, εμπειρία και καινοτόμες προσεγγίσεις, ώστε να ανταποκρινόμαστε με συνέπεια στις ανάγκες κάθε έργου και συνεργασίας.
Ευχαριστώ θερμά το 15ο Τέυχος του περιοδικού «e-Άλληλον» για τη φιλοξενία του άρθρου μου με τίτλο “Η μετα-κοινωνία απειλεί τη δημοκρατία”.
(Τεύχος 15o/Σεπτέμβριος 2024, σελ. 5-7)
Ολόκληρο το περιοδικό μπορείτε να το βρείτε στο https://allilonnet.com/Τεύχος15
γράφει ο Κωνσταντίνος Παπαλίτσας
Είναι γεγονός ότι με την ανάπτυξη του διαδικτύου και την ευρεία διάδοση των social media έχει εκδημοκρατιστεί το δικαίωμα τόσο στη γνώση όσο και στην πληροφορία οι οποίες έχουν γίνει πιο προσιτές από ποτέ.
Η μετάβαση από το web 1.0 όπου οι χρήστες μπορούσαν να διαβάσουν και να προβάλουν πληροφορίες στο web 2.0 όπου έγινε δυνατή η αλληλεπίδραση με τους εκάστοτε ιστοτόπους οδήγησε στην ανάπτυξη και την ευρεία χρήση των κοινωνικών δικτύων.
Από τα παραπάνω εξάγεται το συμπέρασμα ότι όσο αυξάνει ο αριθμός των χρηστών στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης τόσο περισσότερες διασυνδέσεις δημιουργούνται και κατά συνέπεια τόσο πιο πολλές προβολές έχει το περιεχόμενο που δημιουργεί και μοιράζεται ο καθένας μας.
Η μήπως όχι;
Πίσω από τις πλατφόρμες των κοινωνικών δικτύων βρίσκονται ιδιωτικές διαχειριστικές εταιρείες οι οποίες για να επιβιώσουν βασίζουν τα έσοδά τους σε διαφημίσεις που προβάλλονται στις εν λόγω πλατφόρμες. Προφανώς όσο μεγαλύτερη απόδοση έχουν οι διαφημίσεις αυτές τόσο αυξάνονται τα αντίστοιχα έσοδα για την πλατφόρμα και εκεί ακριβώς είναι που ξεκινάει η καταγραφή των προτιμήσεων και το φιλτράρισμα.
Η παρακολούθηση των επιθυμιών, των επιλογών και των αντιδράσεων των χρηστών ώστε να τους προβληθεί το καταλληλότερο διαφημιστικό προϊόν και να αυξηθούν οι πιθανότητες αγοραπωλησίας βρίσκεται σε συνεχή εξέλιξη και με τη βοήθεια πλέον της τεχνητής νοημοσύνης επιχειρείται μεγιστοποίηση του αποτελέσματος.
Ως αποτέλεσμα της παραπάνω διαδικασίας είναι ότι προβάλλονται στο χρήστη συγκεκριμένες δημοσιεύσεις ώστε να τον κατευθύνουν να εκτελέσει συγκεκριμένες ενέργειες που έχει προαποφασίσει ο “αλγόριθμος”.
Το γεγονός αυτό εάν ήταν μεμονομώνο θα μπορούσαν οι χρήστες να μετριάσουν τον αντίκτυπό του απλά σταματώντας να χρησιμοποιούν την εκάστοτε πλατφόρμα.
Η δημιουργία όμως της εντύπωσης ότι όλες οι εκφάνσεις της σύγχρονης ζωής περνάνε μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα σε συνδυασμό και με την υπερπροβολή επιλεγμένων, διάσημων κυρίως, προσώπων που επηρεάζουν πάρα πολύ κόσμο (influencers) όχι μόνο αποτρέπει την αποχώρηση των χρηστών αλλά προσελκύει όλο και περισσότερους.
Από τη μία λοιπόν όλες αυτές τις πληρωμένες διαφημίσεις είτε είμαστε αναγκασμένοι να πέφτουμε πάνω τους είτε θα πρέπει να πληρώσουμε κάποια συνδρομή για να μην μας προβάλλονται!
Από την άλλη η επιπλέον πρόκληση των δικτύων αυτών είναι να δώσουν τη δυνατότητα σε οποιονδήποτε θέλει και μπορεί να δημιουργεί περιεχόμενο και να το μοιράζεται ελεύθερα με τους φίλους και του followers του.
Πλήρης εκδημοκρατισμός θα σκεφτεί κάποιος καθώς πλέον στο διαδίκτυο μπορείς να βρεις ελεύθερα ότι θέλεις καθώς υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να το μοιραστούν.
Πως όμως μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι όταν μοιραζόμαστε κάτι στο διαδίκτυο και ειδικά στα κοινωνικά δίκτυα, η πληροφορία φτάνει σε όλα τα άτομα με τα οποία αλληλεπιδρούμε εντός της πλατφόρμας;
Από τη στιγμή που η διαχείριση της κάθε πλατφόρμας δεν είναι ανοιχτή και διαθέσιμη στους χρήστες της αλλά από πίσω λειτουργούν ιδιωτικοί φορείς τότε είναι αναμενόμενο να υπάρχουν φαινόμενα λογοκρισίας σύμφωνα με τις επιρροές που δέχεται η εκάστοτε ηγεσία της ιδιοκτήτριας εταιρείας.
Κατευθύνσεις κυρίως πολιτικές αλλά και κοινωνικές, οικονομικές, θρησκευτικές μπορούν να δημιουργήσουν φιλτράρισμα και έλεγχο που διαμοιραζόμενου περιεχομένου και εν τέλει η οποιαδήποτε καλή ιδέα να μη φτάσει ποτέ στους ενδιαφερόμενους καθώς θεωρήθηκε “επικίνδυνη” από την πλατφόρμα.
Το φαινόμενο αυτό που ονομάζεται shadow banning, σύμφωνα με το οποίο το περιεχόμενο ενός χρήστη ή μέρος αυτού αποκλείεται από την πλατφόρμα χωρίς να γίνεται αντιληπτό από τον ίδιο. Για παράδειγμα μπορεί κάποιος να κάνει μια ανάρτηση σε ένα κοινωνικό δίκτυο ή να σχολιάσει μια ανάρτηση κάποιου άλλου. Τόσο η δική του ανάρτηση όσο και το σχόλιό του εμφανίζονται στον ίδιο αλλά σε κανένα άλλο χρήση της πλατφόρμας.
Όπως αναφέραμε και στην εισαγωγή του άρθρου είναι σαν να βρίσκεται κάποιος μέσα σε ένα γήπεδο γεμάτο κόσμο, να φωνάζει όσο πιο δυνατά μπορεί αλλά κανένας να μη μπορεί να τον ακούσει.
Το φαινόμενο αυτό ξεκίνησε για να προστατέψει τους υγιείς χρήστες από κακόβουλους ή fake λογαριασμούς που επιχειρούν να χειραγωγήσουν στην κοινή γνώμη αλλά εξαιτίας διαφόρων παραγόντων (κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών κλπ) κατέληξε να επεκταθεί σε πολύ περισσότερους χρήστες χειραγωγώντας ουσιαστικά η ίδια πλατφόρμα την κοινή γνώμη.
Συνοψίζοντας όλα τα παραπάνω διαπιστώνουμε ότι οι διαδικτυακές πλατφόρμες ακυρώνουν στην πράξη τον εκδημοκρατισμό που οι ίδες ευαγγελίζονται ότι προσφέρουν.
Εσύ νομίζεις ότι “ακούγεσαι” όταν αλληλεπιδράς με οποιονδήποτε τρόπο στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης; Θα ήσουν διατεθειμένος να πληρώσεις κάποια συνδρομή ώστε να απαλλαγείς από τις ανεπιθύμητες διαφημίσεις και να σου προβάλλονται οι αναρτήσεις των ατόμων που ούτως ή άλλως σε ακολουθούν;!
Πηγή εικόνας: geralt – Pixabay
*Το άρθρο φιλοξενήθηκε στην ιστοσελίδα neolaia.gr
γράφει ο Κωνσταντίνος Παπαλίτσας
Ζούμε στην εποχή της τεχνολογικής εξέλιξης. Ο προγραμματισμός έχει μπει για τα καλά σχεδόν σε όλες μας τις καθημερινές δραστηριότητες. Τα περισσότερα πράγματα λειτουργούν βάσει προκαθορισμένου σχεδίου και η όποια απόκλιση τείνει να θεωρηθεί ελάττωμα που πρέπει να διορθωθεί.
Όπως πολύ σωστά έχει ειπωθεί τα τεχνολογικά επιτεύγματα εάν εξεταστούν ως αυτοτελείς οντότητες είναι ουδέτερα. Η χρήση τους είναι που τα κάνει είτε «καλά» είτε «κακά». Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το μαχαίρι. Εάν το χρησιμοποιήσεις για να αλείψεις το ταχίνι στο ψωμί τότε είναι καλό, ενώ εάν το χρησιμοποιήσεις για να τραυματίσεις κάποιον τότε είναι κακό.
Το να μάθουμε λοιπόν να χρησιμοποιούμε με το σωστό τρόπο όλα αυτά τα εργαλεία που μας προσφέρει η τεχνολογία είναι το επόμενο διακύβευμα που έχει να αντιμετωπίσει ο άνθρωπος. Δυστυχώς όλες οι οδηγίες χρήσεις που συνοδεύουν κάθε νέο τεχνολογικό προϊόν περιορίζονται στη λεπτομερή παρουσίαση όλων των χαρακτηριστικών και των δυνατοτήτων του χωρίς να δίνουν καμία απολύτως σημασία στον ίδιο το χρήστη και στον τρόπο που επρόκειτο να το χρησιμοποιήσει.
Εάν πάμε ένα βήμα παρακάτω τη σκέψη μας θα συνειδητοποιήσουμε ότι ο τρόπος χρήσης ενός προϊόντος επηρεάζει κατά πολύ μεγάλο βαθμό την απόδοσή του.
Ας πάρουμε για παράδειγμα ένα αυτοκίνητο. Εάν αφήσουμε δύο διαφορετικούς οδηγούς να κάνουν την ίδια διαδρομή με το ίδιο αυτοκίνητο, θα παρατηρήσουμε ότι κατά πάσα πιθανότητα η κατανάλωση θα διαφέρει από τον πρώτο στο δεύτερο. Αυτό συμβαίνει γιατί ο κάθε ένας έχει ένα συγκεκριμένο προσωπικό οδηγικό στυλ (νευρικό, χαλαρό, επιθετικό, επιφυλακτικό κλπ) το οποίο τον κάνει να χρησιμοποιεί το ίδιο αυτοκίνητο με διαφορετικό τρόπο.
Ας δούμε τώρα ένα άλλο παράδειγμα πιο γενικό το οποίο συνδυάζει διάφορα τεχνολογικά εργαλεία και δεν είναι άλλο από το ίδιο μας το σπίτι. Εάν επαναλάβουμε το παραπάνω πείραμα και αφήσουμε δύο διαφορετικούς ανθρώπους να χρησιμοποιήσουν για το ίδιο χρονικό διάστημα το ίδιο σπίτι κατά πάσα πιθανότητα θα παρατηρήσουμε ότι η συνολική ενεργειακή κατανάλωση που θα καταγραφεί θα διαφέρει στις δύο περιπτώσεις. Αυτό συμβαίνει και πάλι γιατί ο τρόπος χρήσης του ίδιου σπιτιού είναι διαφορετικός ανάλογα το ποιος το χρησιμοποιεί. Κάποιος για παράδειγμα μπορεί κάθε πρωί να αερίζει το σπίτι, κάποιος άλλος να κατεβάζει τις τέντες, κάποιος τρίτος να ανάβει το θερμοσίφωνα για να κάνει μπάνιο κ.ο.κ. Δυστυχώς στο συγκεκριμένο παράδειγμα η επιρροή του τρόπου χρήσης δεν λαμβάνεται καν υπόψη στον αντίστοιχο κανονισμό ενεργειακής απόδοσης (Κ.ΕΝ.Α.Κ.).
Ότι το ίδιο προϊόν παρουσιάζει διαφορετική απόδοση ανάλογα το χρήστη του. Δεν είμαστε όλοι οι άνθρωποι ίδιοι και κατ’ επέκταση δεν έχουμε τις ίδιες συνήθειες, τα ίδια ενδιαφέροντα, τις ίδιες γνώσεις, τον ίδιο τρόπο αντίδρασης σε πρόσωπα και καταστάσεις, γεγονότα που διαφοροποιούν την εκάστοτε συναισθηματική μας κατάσταση και αλλάζουν τον τρόπο που μεταχειριζόμαστε τα τεχνολογικά εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας.
Δεν φταίει λοιπόν το προϊόν που παρουσιάζει διαφορετική απόδοση. Η αιτία βρίσκεται στη διαφορετικότητα των χρηστών και ταυτόχρονα στην αδιαφορία των παραγωγών να εκπαιδεύσουν το κοινό στο οποίο απευθύνονται για να πουλήσουν το προϊόν τους.
Σε ένα σεμινάριο πωλήσεων που είχα παρακολουθήσει ο πεπειραμένος εισηγητής επαναλάμβανε συνεχώς ότι εάν θέλουμε να αυξήσουμε τις πωλήσεις μας δεν πρέπει να δίνουμε έμφαση στα χαρακτηριστικά των προϊόντων ή των υπηρεσιών μας αλλά στα οφέλη που αυτά θα έχουν για τους μελλοντικούς χρήστες τους. Σαν λογική προφανώς και είναι σωστή καθώς αγοράζουμε για παράδειγμα έναν υπολογιστή που έχει ισχυρό επεξεργαστή ή μεγάλη μνήμη (χαρακτηριστικά) για να μπορέσουμε να κάνουμε τη δουλειά μας εύκολα και γρήγορα (οφέλη).
Δυστυχώς είναι πολύ λίγα τα στελέχη πρώτης γραμμής που ενδιαφέρονται πραγματικά να προσδιορίσουν λεπτομερώς τις ανάγκες του εκάστοτε πελάτη και να του προτείνουν μια στοχευμένη λύση που να ταιριάζει στα θέλω του. Η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης ήρθε με τη σειρά της να επιδεινώσει το πρόβλημα καθώς όλα και περισσότερα προϊόντα γίνονται έξυπνα, στο βωμό όμως της αυτοματοποίησης που κατηγοριοποιεί τους χρήστες σε προκαθορισμένες ομάδες προσφέροντάς τους προαποφασισμένες λύσεις χωρίς τη δυνατότητα επιλογής.
Για παράδειγμα ένα έξυπνο αυτοκίνητο είναι σε θέση να αναγνωρίζει σε μεγάλο βαθμό την οδηγική συμπεριφορά του χρήστη και να τροποποιεί αντίστοιχα τις λειτουργίες του ώστε να επιτύχει το βέλτιστο αποτέλεσμα. Σε ότι αφορά θέματα ασφάλειας το γεγονός αυτό είναι θετικό, τι γίνεται όμως όταν ο χρήστης θέλει να κάνει κάποιες προσωπικές επιλογές;
Τη λύση αυτή μπορεί να του τη δώσει μόνο ένας εκπαιδευμένες χρήστης και όχι μια μηχανή που κρίνει σύμφωνα με μια συγκεκριμένη βάση δεδομένων που την έχει εφοδιάσει ο κατασκευαστής της γιατί στην τελευταία περίπτωση χάνεται η δυνατότητα πρωτοτυπίας, καινοτομίας και πρωτοβουλιών από το ευρύ κοινό.
Η εκπαίδευση τέλος των χρηστών δεν μπορεί να επαφίεται μόνο στη διάθεση ή όχι των επιχειρήσεων να εκπαιδεύσουν πρωτίστως το προσωπικό και δευτερευόντως τους πελάτες τους, αλλά θα πρέπει να απευθυνθεί στο ευρύ κοινό ξεκινώντας ήδη από την υποχρεωτική και ακολούθως την τριτοβάθμια εκπαίδευση τροποποιώντας τα αντίστοιχα προγράμματα σπουδών.
Οι προσαρμοσμένες λύσεις από εκπαιδευμένους χρήστες είναι το next big thing που επ’ ουδενί δεν πρέπει να αμελείται στην εφαρμογή των τεχνολογικών επιτευγμάτων, καθώς ο ανθρώπινος παράγοντας σχεδόν πάντα κρίνει το αποτέλεσμα.
Εσύ τι γνώμη έχεις;
Πηγή εικόνας: geralt – Pixabay
γράφει ο Κωνσταντίνος Παπαλίτσας
Το τελευταίο διάστημα με τη ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας ακούμε και διαβάζουμε όλο και περισσότερες λέξεις με το πρόθεμα μετά- στην αρχή τους.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η μετα-πολιτική, ο μετα-πολιτισμός, η μετα-τεχνολογία, τα μετα-δεδομένα κ.α. Μέχρι και η πασίγνωστη πλατφόρμα Facebook μετονομάστηκε σε Meta θέλοντας να καταδείξει τη μετά-βαση σε ένα νέο ψηφιακό περιβάλλον δραστηριοτήτων το λεγόμενο Metaverse. Το πρόθεμα μετά- περιγράφει μια αλλαγή από ένα περιβάλλον σε κάποιο άλλο και αυτό μπορεί να έχει είτε θετικά, είτε αρνητικά αποτελέσματα. Εξάλλου οι τρεις βασικές λέξεις που χρησιμοποιούνται ευρέως με το συγκεκριμένο πρόθεμα είναι οι λέξεις μετάβαση, μεταβολή και μετατροπή οι οποίες αντιπροσωπεύουν όλες τους τροποποιήσεις προς το μέλλον.
Η παραπάνω εξέλιξη εάν συνδυαστεί με ελεγχόμενη και στοχευμένη ανάπτυξη μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ανθρώπων την οποία υποτίθεται ότι πρέπει να υπηρετούν όλα αυτά τα μετα-στοιχεία. Οι προβληματισμοί ξεκινούν από το σημείο που το εν λόγω πρόθεμα χρησιμοποιείται ώστε να οδηγήσει τις εξελίξεις προς ορισμένη κατεύθυνση καθώς κανένας δεν μπορεί να εγγυηθεί προς το παρόν ότι οι πραγματοποιούμενες διεργασίες αποσκοπούν στο ευρύτερο κοινωνικό συμφέρον.
Στον τομέα της τεχνολογίας για παράδειγμα το επερχόμενο metaverse δεν είναι κάτι μονοδιάστατα ορισμένο καθώς εκμεταλλευόμενοι τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης (Α.Ι.) μπορούμε να δημιουργήσουμε διαφορετικές εκδοχές του ανάλογα με τις επιθυμίες του εκάστοτε χρήστη. Αυτή η δυναμική τεχνολογική δυνατότητα που οδηγεί στη δημιουργία πολλών εναλλακτικών metaverses συγχέει ακόμη περισσότερο την κατάσταση σχετικά με τη χρησιμότητα όλων αυτών των διεργασιών.
Εάν δηλαδή το πρόθεμα μετά- εκτός από την πρόοδο προς το μέλλον αρχίσει να αντιπροσωπεύει δυναμικές καταστάσεις που μετα-βάλλονται από αρχάριους χρήστες τότε τι μας εξασφαλίζει ότι δεν μπορεί να δημιουργηθούν εναλλακτικές μορφές μεταπολιτικής, εναλλακτικοί μεταπολιτισμοί, εναλλακτικές μετατεχνολογίες κ.ο.κ.
Η εξέλιξη αυτή φαντάζει τρομακτική και μπορεί να γίνει ακόμη χειρότερη εάν μέσω αυτού του δαιδαλώδους συστήματος αρχίσουν να αμφισβητούνται βασικές αρχές του πολιτεύματος που έχει εγκαθιδρυθεί στην πλειοψηφία των χωρών παγκοσμίως, της Δημοκρατίας.
Ήδη έχουν ακουστεί εκφράσεις όπως ο μετ-άνθρωπος, ένα υβρίδιο που κανείς δεν ξέρει πως θα συμπεριφερθεί όταν θα κληθεί να αντιμετωπίσει ηθικά και κοινωνικά ζητήματα ή ακόμα και θεμελιώδη ζητήματα του δημοκρατικού πολιτεύματος όπως η αρχή της πλειοψηφίας, η ελευθερία της έκφρασης κ.α. Η μετά-βαση έχει ήδη ξεκινήσει καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων παγκοσμίως χρησιμοποιούν τεχνολογικές συσκευές με κυρίαρχο το κινητό τηλέφωνο (smartphone) το οποίο έχει γίνει προέκταση του σώματός μας. Η υπερβολική του χρήση μας έχει καταστήσει ήδη πρώιμους μετανθρώπους καθώς πλήθος αντιδράσεών μας βασίζονται στη λειτουργία και τις δυνατότητες των συσκευών αυτών.
Τα τεχνολογικά επιτεύγματα δηλαδή συμμετέχουν ενεργά στη διαμόρφωση των προσωπικών απόψεων του καθενός γύρω από πάσης φύσεως θέματα και οι επικείμενες αντιδράσεις μπορούμε να πούμε ότι είναι πλέον περισσότερο ατομικές παρά συλλογικές όπως ορίζει η βασική αρχή της συμμετοχικής δημοκρατίας. Κίνδυνος είναι η παραπάνω κατάσταση σε συνδυασμό με την πολυδιαφημιζόμενη μεταπολιτική να οδηγήσει σε μια νέα μορφή μετα-δημοκρατίας η οποία θα χαρακτηρίζεται από αλλοίωση των ηθικών αρχών και της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών.
Σύμφωνα λοιπόν με τα παραπάνω το μέλλον προβλέπεται αρκετά δυσοίωνο όμως σε καμία περίπτωση η εξέλιξη δεν πρέπει να σταματήσει. Ο άνθρωπος από τη φύση του πάντα επιδίωκε την εξέλιξη, σε διαφορετική περίπτωση θα ζούσαμε ακόμη σε σπηλιές και θα βγαίναμε για κυνήγι ώστε να βρούμε τροφή. Πολλές φορές μάλιστα η εξέλιξη είναι αναπόφευκτη παρά τη σθεναρή αντίδραση κάποιων κοινωνικών ομάδων, καθώς η γενική ανάγκη για πρόοδο και βελτίωση της κοινωνικής ζωής πάντοτε υπερισχύει των όποιων προσωπικών ενστάσεων μπορεί να έχει κάποιος.
Η ανάγκη αυτή λοιπόν είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα οδηγήσει τον άνθρωπο στο επόμενο στάδιο, δημιουργώντας μια νέα μορφή κοινωνίας (μετα-κοινωνία;), αρκεί η τελευταία να βασίζεται στις βασικές δημοκρατικές αρχές με τις οποίες διακατέχονται και η σημερινές κοινωνίες.
Τον τρόπο για να γίνει αυτό τον δείχνει το ίδιο το δημοκρατικό πολίτευμα το οποίο έχει ως θεμελιώδη αρχή του κράτους δικαίου τη διάκριση των εξουσιών (Νομοθετική, Δικαστική, Εκτελεστική). Δυστυχώς μέχρι στιγμής οι απλοί πολίτες δεν έχουν λόγο για όλες τις παραπάνω προαναφερόμενες εξελίξεις και το γεγονός αυτό ενέχει τον κίνδυνο να παίρνονται αποφάσεις εκτός δημοκρατικών θεσμών. Εάν όμως οι τρεις εξουσίες λειτουργήσουν ανεξάρτητα τότε είναι δυνατή η δημιουργία ενός θεσμικού πλαισίου που θα ενσωματώσει όλες αυτές τις αλλαγές με τρόπο ωφέλιμο για την κοινωνία.
Άλλωστε η ίδια η λέξη δημοκρατία (χωρίς το πρόθεμα μετά-) αποτελεί σύνθεση των λέξεων δήμος, που παραπέμπει στην κοινωνία, και κράτος, που παραπέμπει στην δύναμη και την κυριαρχία, γεγονός που καταδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο πρέπει πάντα να θεσμοθετούνται οι κοινωνικές αλλαγές.
Εσύ τι γνώμη έχεις;
Πηγή εικόνας: geralt – Pixabay
*Το άρθρο φιλοξενήθηκε και στην ιστοσελίδα www.lep.gr
Σε πρόσφατη έκθεσή του το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ αναφέρει ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τα επόμενα δύο χρόνια είναι η παραπληροφόρηση (fake news), για την εξάπλωση της οποίας σημαντικό ρόλο παίζει η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ).
Με τη σειρά της η παραπληροφόρηση δύναται να οδηγήσει σε κατακερματισμό των κοινωνιών και πόλωση των πολιτών καθώς οι τελευταίοι με την πάροδο του χρόνου θα δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να επαληθεύσουν τα γεγονότα με τα οποία αλληλεπιδρούν.
Για να απαντήθεί όμως γιατί ο κίνδυνος αυτός θεωρείται από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ ως η Νο 1 απειλή, θα πρέπει πρώτα να απαντηθεί ένα άλλο ερώτημα: Πως γίνεται η ροή της πληροφορίας στη σημερινή εποχή και πως διαδιδόταν πριν δημιουργηθεί το internet;
Καθημερινά βομβαρδιζόμαστε από μια πληθώρα πληροφοριών (χρήσιμες ή μη) μέσω του κινητού και των social media ακριβώς λόγω της ευρείας χρήσης του internet. Παλαιότερα το κύριο μέσο ενημέρωσης ήταν η τηλεόραση το ραδιόφωνο και οι εφημερίδες. Η πληροφορία διαδιδόταν με μικρότερη ταχύτητα και έτσι οι αποδέκτες είχαν το χρόνο να την επεξεργαστούν και να αντιδράσουν κατά το δοκούν.
Με την ταχύτητα όμως που διαδίδεται η πληροφορία σήμερα δεν έχουμε καθόλου χρόνο να “βαρεθούμε” γιατί όταν νιώθουμε πλήξη και ανία σκλρολάρουμε συνεχώς σε κάποια ηλεκτρονική συσκευή και τροφοδοτούμε με data τους αλγόριθμους οι οποίοι με τη σειρά του αποφασίζουν τι θα δούμε την αμέσως επόμενη στιγμή και τι όχι. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και όταν περιμένουμε στην ουρά για μια δουλειά κοιτάμε συνεχώς το κινητό μας, κάνουμε like, comment, share κλπ.
Η συμπεριφορά μας αυτή έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργείται πάρα πολύ μεγάλη “φασαρία” γύρω από οποιοδήποτε θέμα. Η περισσότερη πληροφόρηση με τη σειρά της είναι σχεδόν βέβαιο ότι αυξάνει και την παραπληροφόρηση. Κατ’ επέκταση όποιος προσπαθήσει να αντλήσει μια πληροφορία για κάτι που τον ενδιαφέρει, να νιώθει ότι ψάχνει ψύλλους στα άχυρα.
Ευλόγως θα αναρωτηθεί κάποιος εάν ο πλουραλισμός απόψεων βοηθάει ώστε να διαμορφωθεί μια όσο το δυνατόν ορθότερη εικόνα πάνω σε ένα θέμα. Η απάντηση είναι ναι, εάν γίνεται πρώτα το κατάλληλο φιλτράρισμα ώστε να εμφανίζονται μόνο οι σχετικές με το θέμα πληροφορίες. Σκεφτείτε κάποιος που θέλει να φτιάξει ένα άλμπουμ φωτογραφιών. Προφανώς δεν είναι το ίδιο εάν έχει να επιλέξει ανάμεσα σε 100 φωτογραφίες και ανάμεσα σε 1 εκατομμύριο φωτογραφίες. Στη δεύτερη περίπτωση μέχρι να τις βάλει σε σειρά και να βρει μια άκρη είναι πολύ πιθανό να τα έχει παρατήσει. Τη δουλειά αυτή υποτίθεται ότι την κάνουν οι μηχανές αναζήτησης οι οποίες εμφανίζουν τις “πιο σχετικές” πληροφορίες όπως λένε, σύμφωνα με τον αλγόριθμο που χρησιμοποιεί η καθεμία.
Με την ανεξέλεγκτη όμως ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης και σε συνδυασμό με το γεγονός ότι δεν υπάρχει ακόμα θεσμικό πλαίσιο που να ορίζει τη σαφώς τη χρήση της, ο αλγόριθμος αυτός μπορεί να προγραμματιστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να εξυπηρετεί κατά κύριο λόγο εμπορικούς σκοπούς μεγάλων εταιρειών που χρηματοδοτούν την ανάπτυξή του προς αυτή την κατεύθυνση.
Από την πλευρά τους οι απλοί χρήστες δεν μπορούν να αντιδράσουν σε αυτή την εξέλιξη καθώς το τελικό ηλεκτρονικό προϊόν τους “σερβίρεται” έτοιμο προς κατανάλωση.
Το αντίδοτο στον παραπάνω κίνδυνο είναι η εμπιστοσύνη η οποία όμως θα πρέπει οι άνθρωποι να τη σπείρουν και να την καλλιεργήσουν εκ νέου γιατί έχει ξεραθεί. Στο κομμάτι αυτό θα πρέπει να συνεισφέρουν τόσο ο ιδιωτικός όσο και ο δημόσιος τομέας, ο μεν πρώτος μέσω της εγκαθίδρυσης επιχειρηματικής κουλτούρας με βάση τον άνθρωπο και ο δε δεύτερος μέσω της αναθεώρησης των εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης ώστε να δοθεί περισσότερη έμφαση την ανάπτυξη ισχυρών ανθρωπίνων σχέσεων (Για περισσότερες πληροφορίες μπορείς να διαβάσεις τα σχετικά άρθρα του blog με τίτλους: Μήπως η αναθρωποκεντρική κουλτούρα έχει ως κέντρο το πρόσωπο και όχι τον άνθρωπο; και Όταν το υποκείμενο γίνεται αντικείμενο).
Το εγχείρημα είναι αρκετά δύσκολο αλλά αξίζει να γίνει μια προσπάθεια από όλους μας.
Εσύ τι γνώμη έχεις;
Πηγή εικόνας: Bru-nO – Pixabay
Στο πρώτο άρθρο του 2024 θα παρακολουθήσουμε την πορεία μιας βιομηχανίας που έφτασε στα πρόθυρα της χρεοκοπίας και πήρε την απόφαση να αλλάξει τα πάντα ώστε να έχει αυξημένες πιθανότητες επιβίωσης.
Εδώ και κάποιες δεκαετίες λοιπόν μια βιομηχανία που απασχολούσε περίπου 500 άτομα προσωπικό παρήγαγε προϊόντα που χρησίμευαν ως ανταλλακτικά με ευρεία εφαρμογή σχεδόν σε όλων των ειδών τα ηλεκτρομηχανολογικά έργα. Το 100% της παραγωγής εξάγονταν στον εξωτερικό καθώς δεν επιτρεπόταν από τη «μαμά» εταιρεία η χονδρική πώλησή τους σε εγχώριους εμπόρους παρά την αυξημένη ζήτηση των τελευταίων.
Ενώ λοιπόν τα πρώτα χρόνια οι εξαγωγές πήγαιναν πολύ καλά και αυτό είχε ως αποτέλεσμα να βιοπορίζονται αρκετές οικογένειες, κάποια στιγμή είτε λόγω κακών στρατηγικών επιλογών, είτε λόγω πολιτικών παρεμβάσεων οι προσλήψεις προσωπικού σχεδόν διπλασιάστηκαν χωρίς όμως αντίστοιχη αύξηση της παραγωγικότητας. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τη αλλαγή της αγοράς (εξαιτίας υγειονομικών ή ενεργειακών κρίσεων) άρχισε να βλάπτει την υγιή αυτή βιομηχανία και το πλεόνασμα μετατράπηκε γρήγορα σε έλλειμα.
Τότε λοιπόν η διοίκηση της επιχείρησης πήρε την απόφαση να κάνει μια τελευταία προσπάθεια ώστε να σώσει ό,τι σώζεται. Ξεκίνησε ριζικές αλλαγές αρχής γενομένης από την αλλαγή του γενικού διευθυντή (Γενικό Διευθυντή) όπου απομάκρυνε τον επί 20ετίας σχεδόν πολύπειρο αλλά και κορεσμένο ΓΔ και στη θέση του έφερε έναν πιο νέο, λιγότερο έμπειρο αλλά με όρεξη για δουλειά, ο οποίος έκανε τα πάντα by the book.
Ο νέος ΓΔ είχε στα χέρια του ένα συγκεκριμένο budget που του είχε δοθεί από τη διοίκηση ώστε να εκσυγχρονίσει την βιομηχανία. Ο χρόνος βέβαια δεν ήταν με το μέρος του. Έπρεπε να κάνει όσες περισσότερες αλλαγές μπορούσε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα και στο τέλος φυσικά θα κρινόταν από τις επιλογές του.
Η τακτική που ακολούθησε ήταν αρκετά σκληρή. Άρχισε να αλλάζει σχεδόν όλα τα μηχανήματα παραγωγής με πιο καινούρια, πιο γρήγορα και πιο αυτόματα, ενώ ταυτόχρονα προχώρησε σε σταδιακή μείωση του προσωπικού με στόχο σε ένα χρόνο η επιχείρηση να λειτουργεί με το 1/3 του αρχικού της δυναμικού. Χαρακτηριστική ήταν η φράση του σε μια ομιλία του προς του εργαζομένους ότι «κάθε ένα από τα καινούρια μηχανήματα μπορεί να βγάζει την ίδια παραγωγή όσο 30 από εσάς. Επιπλέον το μηχάνημα δεν κάνει λάθη ενώ εάν τα 30 άτομα που θα αντικαταστήσει κάνουν από ένα λάθος ο καθένας, εγώ θα πρέπει να τρέχω να διορθώσω 30 λάθη με ό,τι συνεπάγεται αυτό για την παραγωγή (καθυστερήσεις, scrap κλπ)»
Η συγκεκριμένη βιομηχανία παρά το πολυάριθμο έμψυχο δυναμικό της δεν είχε φτιάξει ποτέ ένα σύλλογο εργαζομένων που να συνδιαλέγεται με τη διοίκηση καθώς τόσα χρόνια όλοι ήταν ευχαριστημένοι κάνοντας μια συγκεκριμένη δουλειά, η επιχείρηση πλήρωνε κανονικά και από την πλευρά τους δεν υπήρχε λόγος να αλλάξει κάτι. Μέσα από το κοινό όμως ένας εργαζόμενος που είχε τις δικές του προσωπικές ανησυχίες, δεν του αρκούσε αυτό που είχε και έψαχνε πάντα πως να εξελιχθεί και να μάθει το κάτι παραπάνω ζήτησε το λόγο και είπε στο νέο ΓΔ: «Ωραία όλα αυτά που μας λέτε αλλά τι γίνεται στην περίπτωση που το μηχάνημα που θα μας αντικαταστήσει προγραμματιστεί λάθος και βγάλει όλα τα προϊόντα που παράγει ελλαττωματικά;»
Ο Διευθυντής προβληματίστηκε με την ερώτηση του εργαζομένου. Δεν ήθελε σε καμία περίπτωση να απολύσει προσωπικό. Ήξερε όμως ότι η διαχείριση κρίσεων στο τρομερά ανταγωνιστικό περιβάλλον που δραστηριοποιούνταν η εταιρεία απαιτούσε να δοθεί έμφαση στο Due diligence. Ρώτησε λοιπόν το κοινό: «Ξέρεις κανείς να προγραμματίζει ή να ελέγχει μηχανήματα;». Καμία απάντηση καθώς όλοι οι εργαζόμενοι είχαν μάθει να κάνουν ένα και μόνο πράγμα, το ίδιο πράγμα κάθε μέρα. «Ποιος είναι διατεθειμένος να μάθει;» ξαναρώτησε ο Διευθυντής. Ο μόνο που σήκωσε το χέρι του ήταν ο εργαζόμενος που έκανε την αρχική ερώτηση. Σε αυτόν λοιπόν ο Διευθυντής πρόσφερε ένα ταχύρυθμο σεμινάριο εκμάθησης του νέου τρόπου λειτουργίας της επιχείρησης και τον έκανε υπεύθυνο συντονισμού και ελέγχου όλων των νέων συστημάτων που θα εγκαθίσταντο στη βιομηχανία.
Ο εργαζόμενος που δεν είχε απλά βολευτεί στη θέση του, έβλεπε και άκουγε ότι τα τελευταία χρόνια οι μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο επενδύουν μεγάλα κεφάλαια στο machine learning μέσω εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης. Διάβαζε επίσης ότι η τεχνολογική εξέλιξη θα φέρει ευκαιρίες και για τους ανθρώπους αν και οι ίδιοι το επιδιώξουν. Ξεπερνώντας λοιπόν το φόβο ότι οι μηχανές θα αντικαταστήσουν τους εργαζόμενους, διαπίστωσε ότι οι διοικήσεις μέσω της παραπάνω διαδικασίας επιδιώκουν να αντιμετωπίσουν και ένα ακόμη μεγάλο θέμα: την προβληματική διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού. Είναι πολλοί λίγοι οι HR managers που μπορούν να κρατούν μια ισορροπία ειδικά σε μεγάλες επιχειρήσεις όπου καλούνται να διαχειριστούν πολλών ειδών διαφορετικούς ανθρώπους, με διαφορετικό μορφωτικό επίπεδο, διαφορετική ιδιοσυγκρασία, διαφορετική εθνικότητα πολλές φορές, διαφορετικές δεξιότητες κ.α. Οι άνθρωποι είναι πολύ πιο δύσκολα διαχειρίσιμοι από τα μηχανήματα. Και αυτό γιατί πέρα από τις τεχνικές δεξιότητες του καθενός στην εξίσωση μπαίνει και το συναίσθημα, η εγγύτητα, το νοιάξιμο, παράγοντες που με την έλευση της τεχνητής νοημοσύνης γίνονται όλο και πιο σημαντικοί. Επιπλέον οι άνθρωποι μπορούν να διαχειριστούν με ορθό τρόπο μόνο από άλλους ανθρώπους, συνεπώς με την κατάλληλες δικλείδες ασφαλείας η τεχνολογία μπορεί να εξαλείψει κάποια επαγγέλματα αλλά σίγουρα θα ενισχύσει το ρόλο κάποιων άλλων.
Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο όλοι οι εργαζόμενοι θα πρέπει να εξελίσσονται συνεχώς. Μόνοι αυτοί που θα μπορέσουν να αξιοποιήσουν τις νέες τεχνολογίες και ταυτόχρονα θα έχουν ανεπτυγμένα τα κατάλληλα soft skills θα είναι χρήσιμοι από εδώ και στο εξής. Ο εργαζόμενος της ιστορίας μας το ήξερε καλά αυτό και μετέτρεψε τον κίνδυνο της απόλυσης σε ευκαιρία για αναβάθμιση.
Εσύ τι γνώμη έχεις;
Πηγή εικόνας: https://pixabay.com/el/users/geralt-9301/
«Τι είναι τεχνολογία;», ρώτησε ο καθηγητής και για λίγα δευτερόλεπτα επικράτησε απόλυτη σιωπή μέσα στην αίθουσα πληροφορικής.
Όλοι είχαν στο μυαλό τους την έννοια της τεχνολογίας, αλλά κανένας δεν μπορούσε να την περιγράψει με απλά λόγια. Ή τουλάχιστον δυσκολεύονταν αρκετά. Κάποιοι προσπάθησαν και να οι απαντήσεις τους:
-Τεχνολογία είναι η τηλεόραση και το air condition
-Τεχνολογία είναι οι υπολογιστές και τα smartphone
-Τεχνολογία είναι οι ΑΠΕ
-Τεχνολογία είναι τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα
«Ωραία τα παραδείγματά σας αλλά θα ήθελα κάτι πιο γενικό» αποκρίθηκε ο καθηγητής και οι συμμετέχοντες του σεμιναρίου απάντησαν:
-Τεχνολογία είναι η εφαρμογή της επιστήμης στην πράξη.
-Τεχνολογία είναι οτιδήποτε μετατρέπει μια μορφή ενέργειας σε κάποια άλλη.
-Η τεχνο-λογία είναι σύνθετη λέξη και αποτελεί συνδυασμό της τεχνικής και της λογικής.
«Πολύ καλύτερα» είπε ο καθηγητής και συνέχισε στην επόμενη ερώτηση:
«Είναι ανεξάρτητη η τεχνολογία ή επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες;»
Ανάμεσα στους εκπαιδευόμενους ήταν διάφορες κατηγορίες επαγγελματιών, από ιατρούς, βιολόγους, μηχανικούς, πυρηνικούς επιστήμονες μέχρι μεγαλοστελέχη επιχειρήσεων, managers και αντιπρόσωποι πωλήσεων. Όλοι τους με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο έρχονταν καθημερινά σε επαφή με διάφορες μορφές τεχνολογίας, λίγοι όμως καταλάβαιναν την επιρροή που είχαν πάνω της, αναλόγως τη χρήση που της έκαναν. Έτσι λοιπόν οι απαντήσεις που έδωσαν ήταν ποικιλόμορφες.
-Η τεχνολογία πρέπει να είναι ανεξάρτητη ώστε να προσφέρει στην κοινωνία το μέγιστο αποτέλεσμα των επιστημονικών ανακαλύψεων.
-Η τεχνολογία είναι κατευθυνόμενη από αυτούς που χρηματοδοτούν την έρευνα του εκάστοτε κλάδου και οι οποίοι είναι οι πρώτοι που εκμεταλλεύονται τα επιτεύγματά της.
-Η τεχνολογία ακόμη και αν δεν επηρεαστεί από εξωγενείς παράγοντες, δεν είναι διαθέσιμη στο ίδιο βαθμό σε όλους τους ανθρώπους καθώς η διαχείρισή της γίνεται ως επί το πλείστων από μεγάλες επιχειρήσεις και βιομηχανίες.
Τότε ο καθηγητής εμφανώς προβληματισμένος για τις απαντήσεις που λάμβανε ρώτησε κοφτά:
«Υπάρχει δηλαδή κάποια προϋπόθεση για την ορθή ανάπτυξη της τεχνολογίας»
-Η ελεύθερη αγορά είναι η μόνη προϋπόθεση αποκρίθηκε κάποιος.
-Οι ουτοπιστές επιστήμονες είπε κάποιος άλλος.
-Ο έλεγχος τη χρήσης και των εφαρμογών της είπε ένας τρίτος.
Ο καθηγητής άρχισε να κομπιάζει καθώς έβλεπε ότι ένα τόσο ανομοιογενές group ανθρώπων ήταν σε θέση να δώσει αντίστοιχα πολλές διαφορετικές απαντήσεις ανάλογα με την επαγγελματική τους ιδιότητα. Πήρε το θάρρος λοιπόν και έκανε μία ακόμη ερώτηση:
«Πιστεύετε ότι υπάρχει ηθική στην τεχνολογία;»
Οι συμμετέχοντες δεν είχαν άμεση απάντηση αυτή τη φορά. Πήραν λίγο χρόνο να επεξεργαστούν την ερώτηση. Ύστερα από λίγο οι απαντήσεις που ακούστηκαν ήταν πιο μακροσκελείς αλλά και πιο στοχευμένες:
-Ηθική θα πρέπει να έχει ο κάθε επιστήμονας που σέβεται την επιστήμη του. Αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει να επηρεάζεται από εξωτερικούς παράγοντες που τείνουν να τον αποπροσανατολίσουν και να παραμένει πιστός στην έρευνά του. Εξάλλου η λέξη ε(πιστή)μη εμπεριέχει μέσα της τη λέξη (πίστη).
-Η ηθική των επιστημόνων, οι περιοριστικές τους πεποιθήσεις και οι κοινωνικοπολιτικές αντιλήψεις τους επηρεάζουν τη μορφή της έρευνας και ως εκ τούτου το τελικό τεχνολογικό αποτέλεσμα. Υπάρχει μια αμφίδρομη σχέση μεταξύ τεχνολογίας και κοινωνίας και δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος που είναι δύσκολο να σπάσει.
-Η τεχνολογία δεν έχει ηθική καθώς δεν είναι από μόνη της ούτε καλή, ούτε κακή. Η χρήση που κάνουμε στα τεχνολογικά επιτεύγματα τους δίνει τον αντίστοιχο χαρακτηρισμό. Χαρακτηρισμός ο οποίος μπορεί να αλλάζει σε διάφορες χρονικές περιόδους (αυτό που χρησιμοποιούμε για καλό σκοπό σήμερα, μπορεί να το χρησιμοποιήσουμε για κακό σκοπό αύριο).
Ο καθηγητής ζήτησε ένα 5λεπτο διάλλειμα για να επεξεργαστεί τις απαντήσεις. Είχε κάνει πολλές φορές το συγκεκριμένο σεμινάριο σχετικά με την εφαρμογή της τεχνολογίας αλλά πρώτη φορά ένιωθε τόσο μπερδεμένος. Όλες οι απαντήσεις του φαίνονταν σωστές και ίσως να ήταν!
Πολλές φορές, σκέφτηκε, το πιο σημαντικό είναι να μπορούμε να δούμε ένα ερώτημα από διαφορετικές οπτικές ώστε να λάβουμε υπόψη όσο περισσότερους παράγοντες επιρροής μπορούμε. Στο τέλος όμως δεν θα πρέπει να καταλήξουμε κάπου(;), αναρωτήθηκε.
Τότε λοιπόν κάλεσε μέσα τους εκπαιδευόμενους και έκλεισε το σεμινάριο με τα παρακάτω λόγια:
«Όλοι οι άνθρωποι καθημερινά εκτελούμε πάρα πολλές ενέργειες. Παράγουμε, κινούμαστε, καταναλώνουμε, εργαζόμαστε, μελετάμε κ.α. χρησιμοποιώντας μια σειρά από τεχνολογικά επιτεύγματα της εποχής μας. Οι επιστήμονες που ανακάλυψαν (κάτι που υπήρχε) ή εφηύραν (κάτι που δεν υπήρχε) επιδίωκαν πάντα την αλλαγή έχοντας ως στόχο μια διαφορετική κοινωνική οργάνωση είτε προς το καλύτερο είτε προς το χειρότερο. Η κοινωνίες όμως ως συμπαγείς δομές παρουσιάζουν αυθόρμητες αντιστάσεις στις όποιες επιδιωκόμενες αλλαγές. Η επιστήμη με όχημα την τεχνολογία είναι σε θέση να κάμψει αυτές τις αντιστάσεις. Απλά αυτό γίνεται με πολύ αργό ρυθμό λόγω της αλληλεπίδρασης μεταξύ τους, που ουσιαστικά ο ένας φρενάρει την ανάπτυξη του άλλου.
Πολλές φορές δεν μπορούμε να αλλάξουμε αυτό που συμβαίνει. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να αλλάξουμε τον τρόπο που αντιδράμε πάνω σ’ αυτό που συμβαίνει. Μόνο με αυτό τον τρόπο μπορεί να επιταχυνθεί η επιδιωκόμενη αλλαγή και να οδηγηθούμε σε μια πιο απελευθερωμένη κοινωνική δομή όπου η αλληλεπίδραση κοινωνίας-επιστήμης-τεχνολογίας δεν θα αποτελεί τροχοπέδη αλλά πρωταγωνιστή των εξελίξεων».
Εσύ τι γνώμη έχεις;
Πηγή εικόνας: https://pixabay.com/el/users/publicdomainpictures-14/
Για να μπορέσει όμως μια τεχνολογική ανακάλυψη να δοθεί προς χρήση στο ευρύ κοινό θα πρέπει να περάσει από μια σειρά διαδικασίες και ελέγχους οι οποίοι θεωρητικά εξασφαλίζουν ότι η τελευταία δεν θα είναι επικίνδυνη ή θα ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο πρόκλησης ατυχήματος. Η συσκευή της τηλεόρασης για παράδειγμα πέρασε πάρα πολλά χρόνια στα εργαστήρια πριν βγει στην αγορά προς πώληση. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με όλα τα προϊόντα που φέρουν κάποια τεχνολογία, όπως τα αυτοκίνητα, τα τηλέφωνα, οι υπολογιστές κλπ.
Πάνω σε αυτή τη λογική τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί πολύ οι εφαρμογές που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη (AI = artificial intelligence). Μια ΑΙ δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα κομμάτι κώδικα γραμμένο σε μια γλώσσα προγραμματισμού, με το περιτύλιγμα μιας όμορφης συσκευής, το οποίο είναι σε θέση να αντιδρά έξυπνα στα ερεθίσματα που της δίνει κάποιος, δίνοντας την εντύπωση ότι πρόκειται για κάποιο νοήμων ον. Σύμφωνα λοιπόν με την παραπάνω συλλογιστική στις πρώτες μορφές ανάπτυξης μιας ΑΙ οι αντιδράσεις της περιορίζονταν στο να σου επιστρέφει αποτελέσματα από μια συγκεκριμένη βάση δεδομένων που εκ των προτέρων της είχε δώσει ο προγραμματιστής της.
Αυτός ήταν και ένας τρόπος ελέγχου και περιορισμού της τεχνολογίας αυτής καθώς, ανάλογα την ποιότητα των εισερχόμενων δεδομένων σου έδινε και τα αντίστοιχα εξερχόμενα αποτελέσματα. Στον ανταγωνισμό λοιπόν μεταξύ των τεχνολογικών εταιρειών επικρατούσε η αντίληψη ότι την πιο έξυπνη συσκευή θα την φτιάξει αυτούς που θα δώσει την πιο πολύτιμη πληροφορία, αυτός δηλαδή που θα έχει την πιο μεγάλη, και την πιο ενημερωμένη βάση δεδομένων.
Σύντομα όμως, και με την εξέλιξη του ίντερνετ από web 1 σε web 2 (και προσεχώς web 3), αποδείχθηκε ότι αυτό που περιγράφηκε παραπάνω δεν ήταν αρκετό. Η πληροφορία πλέον είναι παντού γύρω μας και σε μεγάλο βαθμό δωρεάν, συνεπώς ο ανταγωνισμός των τεχνολογικών εταιρειών προχώρησε ένα βήμα παρακάτω. Έτσι δημιουργήθηκε ΑΙ η οποία να μπορεί όχι μόνο να καταναλώνει και να επιστρέφει περιεχόμενο αλλά να το επεξεργάζεται κιόλας και να παράγει κάτι εντελώς καινούριο που δεν έχει προϋπάρξει.
Η δημιουργία περιεχομένου (που να δίνει αξία στον καταναλωτή) δεν είναι κατά βάση αρνητικό αρκεί να έχουν μπει από πριν κάποια όρια ώστε κατάσταση να μην ξεφύγει από οποιοδήποτε έλεγχο. Το να συνδυάζει μια ΑΙ δεδομένα από διάφορες συνδεδεμένες μεταξύ τους βάσεις δεδομένων και να σου αποδίδει μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα ένα αποτέλεσμα που σε αντίθετη περίπτωση ο άνθρωπος θα χρειαζόταν πολλαπλάσιο χρόνο για να το κάνει, μπορεί να οδηγήσει σε θαύματα ειδικά σε τομείς όπως η υγεία και η πρόληψη.
Ο προβληματισμός όμως σε όλα τα παραπάνω έγκειται σε δύο βασικά ερωτήματα. Το πρώτο είναι ότι με την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη είναι πιθανόν σε λίγο καιρό να μην μπορεί κάποιος να ξεχωρίσει το πραγματικό από το κατασκευασμένο. Μπορείς πλέον να ζητήσεις από μια ΑΙ να σου γράψει ένα άρθρο σχετικά με τις απόψεις σου σε ένα συγκεκριμένο θέμα και το αποτέλεσμα που θα σου επιστρέψει να είναι τόσο άρτιο που να μην μπορεί κανείς να καταλάβει εάν το έχεις γράψει εσύ ο ίδιος ή ο υπολογιστής σου! Η διαχείριση λοιπόν των big data από μια ΑΙ δύναται να γίνει πολύ πιο γρήγορα και με πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια ώστε να σου παρουσιάσει το τέλειο αποτέλεσμα.
Το δεύτερο ερώτημα είναι τι γίνεται στην περίπτωση που μια ΑΙ, για να παράγει το ζητηθέν αποτέλεσμα, αρχίζει να καταναλώνει το περιεχόμενο που η ίδια έχει παράξει στο παρελθόν. Και αν στο παραχθέν από την ΑΙ περιεχόμενο υπάρχει κάποιο λάθος, είτε αυτό είναι πρακτικό είτε ηθικό, είναι πολύ πιθανό να μην το ανακαλύψει κανείς, καθώς ο έλεγχος του αποτελέσματος θα γίνεται από την ίδια την ΑΙ!
Όλα τα παραπάνω υπάρχει κίνδυνος να ξεφύγουν από κάθε έλεγχο και τελικά να οδηγηθούμε σε μια κατάσταση όπου ο άνθρωπος θα έχει περιοριστεί σε παθητικό ρόλο και όλα θα παράγονται και θα εξαρτώνται από την τεχνητή νοημοσύνη, η οποία θα καταναλώνει είτε χρυσάφι είτε κάρβουνο που η ίδια θα έχει κατασκευάσει. Έτσι λοιπόν η κοινωνία της πληροφορίας στην οποία ζούμε δύναται να δώσει τη θέση της στην κοινωνία της παραπληροφόρησης.
Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα που ακούγεται συχνά τελευταία, ότι μια ΑΙ μπορεί να φτιάξει λογαριασμούς στα social media συνδυάζοντας όλα τα χαρακτηριστικά που ζητάει ο κόσμος σήμερα, να αρχίζει να επηρεάζει όλο και περισσότερους ανθρώπους και αφού αποκτήσει την τυφλή εμπιστοσύνη τους να τους οδηγήσει σε συγκρούσεις μεταξύ τους και μέσα απ’ όλο αυτό να γίνει πυρηνικός πόλεμος! Και στο τέλος βέβαια να αποδειχθεί ότι όλο αυτό είναι ένα σενάριο μιας ταινίας που έχει γράψει η ίδια η ΑΙ!!
Με την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης δεν θα μπορεί να υπάρχει διαχωρισμός τι είναι πραγματικό και τι κατασκευασμένο, και έννοιες όπως η αγάπη, το ενδιαφέρον, η τέχνη, η ηθική, οι αξίες κλπ κινδυνεύουν να χαθούν στη δίνη της παραπληροφόρησης.
Εξάλλου εσύ που διαβάζεις τώρα αυτό το άρθρο είσαι πραγματικός ή όχι;
Εγώ που το έγραψα;!
Πηγή εικόνας: https://pixabay.com/el/users/noah1974-7033385/
*Το άρθρο φιλοξενήθηκε και στην ιστοσελίδα www.neolaia.gr
