Τις τελευταίες μέρες ολόκληρος ο κόσμος παρακολουθεί την αναταραχή που έχει ξεσπάσει στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και πάλι μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Ένα θέμα πολιτικά πολύπλοκο με την κάθε πλευρά να έχει εδώ και δεκαετίες τα επιχειρήματά της εναντίον της άλλης αλλά δυστυχώς οι όποιες απόπειρες έγιναν ώστε να δοθεί λύση σε διπλωματικό επίπεδο να έχουν πέσει στο κενό. Αποτέλεσμα είναι για μια ακόμη φορά να υπάρχει πολεμική σύρραξη και κανείς δεν ξέρει που θα καταλήξει όλο αυτό.
Αν εξετάσει κάποιος τα επιχειρήματα της κάθε πλευράς, θα παρατηρήσει ότι σε κάποια θέματα και οι δύο έχουν δίκιο. Από τη μία οι Παλαιστίνιοι διεκδικούν εδώ και δεκαετίες την αναγνώρισής τους ως κράτος από την άλλη οι Ισραηλινοί προφανώς και έχουν το δικαίωμα στην αυτοάμυνα από τις επιθέσεις τρομοκρατικών οργανώσεων όπως η Χαμάς. Πρόκειται για πολύπαθους λαούς οι οποίοι σε βάθος δεκαετιών αποτέλεσαν γενιές που ήταν θύματα θυμάτων και πρόσφυγες κάποιων που ήταν κάποτε πρόσφυγες. Γι’ αυτό και είναι τόσο δύσκολο να δοθεί λύση στο εν λόγω θέμα.
Όποιοι βιάζονται λοιπόν να υποστηρίξουν τη μία ή την άλλη πλευρά θα πρέπει να είναι πάρα πολύ προσεκτικοί καθώς αναλόγως από το ποια σκοπιά βλέπει κανείς τα πράγματα οδηγείται και στις ανάλογες επιλογές. Αυτό συμβαίνει τόσο στην επιλογή στρατοπέδου από ολόκληρα κράτη και κυβερνήσεις όσο και από απλούς καθημερινούς πολίτες που διαδηλώνουν ανά τον κόσμο. Και ενώ η επιλογές των εκάστοτε κρατών κρύβουν από πίσω διαφορών ειδών συμφέροντα όπως οικονομικά, γεωπολιτικά κ.α. τι συμβαίνει στην πραγματικότητα σχετικά με τη διαμόρφωση της κοινής γνώμης;
Ο κάθε πολίτης προφανώς και επιλέγει πλευρά (όπως κάνει σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής του, από την υποστήριξη μιας συγκεκριμένης ποδοσφαιρικής ομάδας έως την υποστήριξη πολιτικών σχηματισμών) σύμφωνα με τις προσωπικές τους πεποιθήσεις. Υπάρχει όμως διαθέσιμη όλη η απαιτούμενη πληροφορία ώστε οι πολίτες να πάρουν ανεπηρέαστα τις αποφάσεις τους;
Ειδικά στην εποχή που ζούμε η απάντηση δυστυχώς είναι κατηγορηματικά όχι. Ενώ δηλαδή θα περίμενε κανείς στην εποχή της τεχνολογικής εξέλιξης και των social media η πληροφορία να φτάνει στον καθένα μας όχι μόνο ταχύτατα αλλά και πιο ορθολογικά, αντ΄ αυτού αυτό που συμβαίνει είναι το ακριβώς αντίθετο. Παρατηρούμε έναν καταιγισμό πληροφοριών οι οποίες επιφανειακά φαίνονται αφιλτράριστες, στην πραγματικότητα όμως είναι τόσο προσεκτικά επιλεγμένες ώστε να οδηγούν στη διαμόρφωση των επιθυμητών απόψεων παρουσιάζοντάς τες ως αυθεντικές.
Μα θα αναρωτηθεί κάποιος, δεν μπορεί όλα όσα ακούμε και διαβάζουμε να είναι ψεύτικα. Φυσικά και όχι. Το πρόβλημα που προσπαθεί αυτό άρθρο να φωτίσει είναι ότι δεν υπάρχει ένας αντικειμενικός τρόπος να ξεχωρίσουν τα πραγματικά γεγονότα από τα fake news. Αν παρακολουθήσει κανείς δελτία ειδήσεων για το θέμα του πολέμου που θίξαμε παραπάνω θα ακούσει ένα πλήθος πληροφοριών καθώς και προσωπικών απόψεων δημοσιογράφων και αναλυτών ώστε να δυσκολευτεί να σχηματίσει άποψη καθώς οι πληροφορίες αυτές δύναται να διαφοροποιούνται από τον έναν τηλεοπτικό σταθμό στον άλλο. Στη συνέχεια εάν περιπλανηθεί κάποιος στα social media μπορεί να διαβάσει απόψεις και σχόλια τόσο έγκριτων ανθρώπων και πανεπιστημιακών όσο και ανθρώπων με μεγάλη επιρροή (influencers ή/και fake accounts) τα οποία στις περισσότερες των περιπτώσεων αντί να βάλουν τα πράγματα σε μια σειρά μπερδεύουν περισσότερο τους αναγνώστες.
Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η προπαγανδιστική διαμόρφωση της κοινής γνώμης ώστε να αμβλυνθούν ή να οξυνθούν οι αντιδράσεις ανάλογα την έκβαση των γεγονότων. Για παράδειγμα όλοι κάνουν λόγο για το προπαγανδιστικό δίκτυο (με έτοιμο υλικό για να παρουσιαστεί τόσο σε δελτία ειδήσεων όσο και στα κοινωνικά δίκτυα) που έχει στήσει το κράτος του Ισραήλ αλλά κανένας απλός πολίτης δεν μπορεί να ξεχωρίσει εάν μια πληροφορία προέρχεται από το συγκεκριμένο lobby ή όχι, καθώς ο ίδιος πολίτης βομβαρδίζεται από ένα σορό άλλες πληροφορίες όντας ανήμπορος να επαληθεύσει το οτιδήποτε. Ειδικά σε μια εμπόλεμη κατάσταση από τη στιγμή που θα πέσει η πρώτη σφαίρα αυτά που μαθαίνουν οι πολίτες δεν είναι ποτέ η αλήθεια αλλά στην καλύτερη περίπτωση μια διαστρεβλωμένη εκδοχή της. Όλα τα παραπάνω επηρεάζουν τα πιστεύω όλων μας και λειτουργούν παρασκηνιακά χωρίς να το καταλαβαίνουμε ώστε να δημιουργηθεί η επικρατούσα άποψη που έχει προαποφασιστεί από τον πιο ισχυρό.
Η τεχνολογία και η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης χρησιμοποιούνται από τους διαχειριστές για την παραγωγή υπερπληροφόρισης η οποία με τη σειρά της οδηγεί και σε αύξηση της παραπληροφόρησης.
Εκτός όμως από τη γενική αλήθεια που πλήττεται βάναυσα ειδικά σε περιόδους πολέμων και κρίσης ένα άλλο θέμα που πρέπει να σταθούμε είναι οι μεγάλες απώλειες αμάχων ως αποτέλεσμα της αντιπαλότητας των δύο κρατών. Το ότι δηλαδή το Ισραήλ έχει το δικαίωμα στην αυτοάμυνα μετά τις επιθέσεις της Χαμάς δε σημαίνει ότι πρέπει να πραγματοποιήσει στρατιωτική επέμβαση άνευ προηγουμένου όπως δήλωσε και ο πρωθυπουργός του, να σκοτώνει αδιακρίτως άμαχο πληθυσμό που δεν φταίει σε τίποτα, ούτε ότι πρέπει να βομβαρδίζει π.χ. νοσοκομεία. (αν και για το τελευταίο έριξε την ευθύνη αλλού ανεβάζοντας βίντεο που τελικά αποδείχθηκε ότι δεν ήταν καν φετινό(!) και δυστυχώς κανείς δεν ξέρει τι ισχύει πραγματικά).
Αντίστοιχα από την άλλη πλευρά η Χαμάς δεν έχει κανένα λόγο να χτυπάει αμάχους ή να αποκεφαλίζει μωρά όπως λέει το Ισραήλ χρησιμοποιώντας τη συνήθη προπαγανδιστική τακτική περί βρεφοκτονίας (αν και το τελευταίο κάποιοι το διαψεύδουν ενισχύοντας κι άλλο την παραπληροφόρηση!), καθώς με αυτό τον τρόπο βάζει λάδι στη φωτιά για χειρότερες εξελίξεις, δίνοντας πάτημα στο Ισραήλ. Κάπου εκεί μπαίνουν στο παιχνίδι και οι θρησκευτικές διαφορές των δύο κρατών, μπερδεύεται ακόμη χειρότερα η κατάσταση, σκοτώνονται ακόμη περισσότεροι άμαχοι και ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται.
Το χειρότερο όλων; Καμία από τις δύο πλευρές, ούτε το Ισραήλ ούτε η Χαμάς δε φαίνεται να ενδιαφέρονται για τις τεράστιες απώλειες αμάχων, αλλά κοιτάνε μόνο πως θα επικρατήσουν του εχθρού.
Συνεπώς μήπως τελικά δεν έχει και τόση μεγάλη σημασία εάν κάποιος θα τεθεί στη λεγόμενη «σωστή πλευρά της ιστορίας» όταν τα βασικά θύματα ενός πολέμου είναι πάντοτε τα ίδια: οι άμαχοι και η αλήθεια;
Κλείνοντας οφείλω να κάνω και ένα πολιτικό σχόλιο: Όσο και στις δύο πλευρές επικρατούν οι φανατικοί (βλ. Χαμάς από τη μία και κυβέρνηση Νετανιάχου από την άλλη), ο κύκλος βίας θα συνεχίζεται. Τα κράτη όμως ανήκουν στους λαούς τους και εκεί θα πρέπει να αναζητηθεί η όποια λύση στα πλαίσια δημιουργίας κοινωνικών κρατών. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι όταν βρέθηκαν στην εξουσία άτομα με αυτή τη συλλογιστική (βλ. Αραφάτ από την πλευρά της Παλαιστίνης και Ραμπίν ως εκπρόσωπος του εργατικού κόμματος στο Ισραήλ) επήλθε συμφωνία (Όσλο Ι & ΙΙ) άσχετα εάν δεν εφαρμόστηκε ποτέ καθώς ακροδεξιές οργανώσεις φρόντισαν να τους βγάλουν από τη μέση. Τέλος να τονίσουμε ότι σε τέτοιες καταστάσεις δεν κρίνεται μόνο τη τύχη των δύο κρατών αλλά και όλων των υπολοίπων για τη στάση που κρατάνε ή τις ενέργειες που κάνουν τόσο σε επίπεδο κρατών (ΗΠΑ, Ρωσία, Ευρώπη) όσο και σε επίπεδο κοινωνιών (διαδηλώσεις, διαμαρτυρίες κλπ).
Εσύ τι γνώμη έχεις;
Πηγή εικόνας: https://www.karfitsa.gr/diethni/to-israil-orkizetai-na-katastrepsei-ti-chamas-kai-synechizei-na-plittei-ti-gaza-video/
*Το άρθρο φιλοξενήθηκε και στην ιστοσελίδα www.lep.gr
Έχεις καταβάσει το e-book μου;
Μοιράστηκες κάτι σήμερα;
Ας γίνουμε ομάδα
Κάνε το τέστ για να δεις αν ταιριάζουν οι εργασιακές μας κουλτούρες (Working Culture Compatibility)
