Επηρεάζει ο τρόπος χρήσης το αποτέλεσμα;

γράφει ο Κωνσταντίνος Παπαλίτσας

Ζούμε στην εποχή της τεχνολογικής εξέλιξης. Ο προγραμματισμός έχει μπει για τα καλά σχεδόν σε όλες μας τις καθημερινές δραστηριότητες. Τα περισσότερα πράγματα λειτουργούν βάσει προκαθορισμένου σχεδίου και η όποια απόκλιση τείνει να θεωρηθεί ελάττωμα που πρέπει να διορθωθεί.

Όπως πολύ σωστά έχει ειπωθεί τα τεχνολογικά επιτεύγματα εάν εξεταστούν ως αυτοτελείς οντότητες είναι ουδέτερα. Η χρήση τους είναι που τα κάνει είτε «καλά» είτε «κακά». Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το μαχαίρι. Εάν το χρησιμοποιήσεις για να αλείψεις το ταχίνι στο ψωμί τότε είναι καλό, ενώ εάν το χρησιμοποιήσεις για να τραυματίσεις κάποιον τότε είναι κακό.

Το να μάθουμε λοιπόν να χρησιμοποιούμε με το σωστό τρόπο όλα αυτά τα εργαλεία που μας προσφέρει η τεχνολογία είναι το επόμενο διακύβευμα που έχει να αντιμετωπίσει ο άνθρωπος. Δυστυχώς όλες οι οδηγίες χρήσεις που συνοδεύουν κάθε νέο τεχνολογικό προϊόν περιορίζονται στη λεπτομερή παρουσίαση όλων των χαρακτηριστικών και των δυνατοτήτων του χωρίς να δίνουν καμία απολύτως σημασία στον ίδιο το χρήστη και στον τρόπο που επρόκειτο να το χρησιμοποιήσει.

Εάν πάμε ένα βήμα παρακάτω τη σκέψη μας θα συνειδητοποιήσουμε ότι ο τρόπος χρήσης ενός προϊόντος επηρεάζει κατά πολύ μεγάλο βαθμό την απόδοσή του.

Το παράδειγμα του αυτοκινήτου.

Ας πάρουμε για παράδειγμα ένα αυτοκίνητο. Εάν αφήσουμε δύο διαφορετικούς οδηγούς να κάνουν την ίδια διαδρομή με το ίδιο αυτοκίνητο, θα παρατηρήσουμε ότι κατά πάσα πιθανότητα η κατανάλωση θα διαφέρει από τον πρώτο στο δεύτερο. Αυτό συμβαίνει γιατί ο κάθε ένας έχει ένα συγκεκριμένο προσωπικό οδηγικό στυλ (νευρικό, χαλαρό, επιθετικό, επιφυλακτικό κλπ) το οποίο τον κάνει να χρησιμοποιεί το ίδιο αυτοκίνητο με διαφορετικό τρόπο.

Το παράδειγμα του σπιτιού.

Ας δούμε τώρα ένα άλλο παράδειγμα πιο γενικό το οποίο συνδυάζει διάφορα τεχνολογικά εργαλεία και δεν είναι άλλο από το ίδιο μας το σπίτι. Εάν επαναλάβουμε το παραπάνω πείραμα και αφήσουμε δύο διαφορετικούς ανθρώπους να χρησιμοποιήσουν για το ίδιο χρονικό διάστημα το ίδιο σπίτι κατά πάσα πιθανότητα θα παρατηρήσουμε ότι η συνολική ενεργειακή κατανάλωση που θα καταγραφεί θα διαφέρει στις δύο περιπτώσεις. Αυτό συμβαίνει και πάλι γιατί ο τρόπος χρήσης του ίδιου σπιτιού είναι διαφορετικός ανάλογα το ποιος το χρησιμοποιεί. Κάποιος για παράδειγμα μπορεί κάθε πρωί να αερίζει το σπίτι, κάποιος άλλος να κατεβάζει τις τέντες, κάποιος τρίτος να ανάβει το θερμοσίφωνα για να κάνει μπάνιο κ.ο.κ. Δυστυχώς στο συγκεκριμένο παράδειγμα η επιρροή του τρόπου χρήσης δεν λαμβάνεται καν υπόψη στον αντίστοιχο κανονισμό ενεργειακής απόδοσης (Κ.ΕΝ.Α.Κ.).

Το αποτέλεσμα;

Ότι το ίδιο προϊόν παρουσιάζει διαφορετική απόδοση ανάλογα το χρήστη του. Δεν είμαστε όλοι οι άνθρωποι ίδιοι και κατ’ επέκταση δεν έχουμε τις ίδιες συνήθειες, τα ίδια ενδιαφέροντα, τις ίδιες γνώσεις, τον ίδιο τρόπο αντίδρασης σε πρόσωπα και καταστάσεις, γεγονότα που διαφοροποιούν την εκάστοτε συναισθηματική μας κατάσταση και αλλάζουν τον τρόπο που μεταχειριζόμαστε τα τεχνολογικά εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας.

Δεν φταίει λοιπόν το προϊόν που παρουσιάζει διαφορετική απόδοση. Η αιτία βρίσκεται στη διαφορετικότητα των χρηστών και ταυτόχρονα στην αδιαφορία των παραγωγών να εκπαιδεύσουν το κοινό στο οποίο απευθύνονται για να πουλήσουν το προϊόν τους.

Υπάρχει λύση;

Σε ένα σεμινάριο πωλήσεων που είχα παρακολουθήσει ο πεπειραμένος εισηγητής επαναλάμβανε συνεχώς ότι εάν θέλουμε να αυξήσουμε τις πωλήσεις μας δεν πρέπει να δίνουμε έμφαση στα χαρακτηριστικά των προϊόντων ή των υπηρεσιών μας αλλά στα οφέλη που αυτά θα έχουν για τους μελλοντικούς χρήστες τους. Σαν λογική προφανώς και είναι σωστή καθώς αγοράζουμε για παράδειγμα έναν υπολογιστή που έχει ισχυρό επεξεργαστή ή μεγάλη μνήμη (χαρακτηριστικά) για να μπορέσουμε να κάνουμε τη δουλειά μας εύκολα και γρήγορα (οφέλη).

Δυστυχώς είναι πολύ λίγα τα στελέχη πρώτης γραμμής που ενδιαφέρονται πραγματικά να προσδιορίσουν λεπτομερώς τις ανάγκες του εκάστοτε πελάτη και να του προτείνουν μια στοχευμένη λύση που να ταιριάζει στα θέλω του. Η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης ήρθε με τη σειρά της να επιδεινώσει το πρόβλημα καθώς όλα και περισσότερα προϊόντα γίνονται έξυπνα, στο βωμό όμως της αυτοματοποίησης που κατηγοριοποιεί τους χρήστες σε προκαθορισμένες ομάδες προσφέροντάς τους προαποφασισμένες λύσεις χωρίς τη δυνατότητα επιλογής.

Για παράδειγμα ένα έξυπνο αυτοκίνητο είναι σε θέση να αναγνωρίζει σε μεγάλο βαθμό την οδηγική συμπεριφορά του χρήστη και να τροποποιεί αντίστοιχα τις λειτουργίες του ώστε να επιτύχει το βέλτιστο αποτέλεσμα. Σε ότι αφορά θέματα ασφάλειας το γεγονός αυτό είναι θετικό, τι γίνεται όμως όταν ο χρήστης θέλει να κάνει κάποιες προσωπικές επιλογές;

Τη λύση αυτή μπορεί να του τη δώσει μόνο ένας εκπαιδευμένες χρήστης και όχι μια μηχανή που κρίνει σύμφωνα με μια συγκεκριμένη βάση δεδομένων που την έχει εφοδιάσει ο κατασκευαστής της γιατί στην τελευταία περίπτωση χάνεται η δυνατότητα πρωτοτυπίας, καινοτομίας και πρωτοβουλιών από το ευρύ κοινό.

Η εκπαίδευση τέλος των χρηστών δεν μπορεί να επαφίεται μόνο στη διάθεση ή όχι των επιχειρήσεων να εκπαιδεύσουν πρωτίστως το προσωπικό και δευτερευόντως τους πελάτες τους, αλλά θα πρέπει να απευθυνθεί στο ευρύ κοινό ξεκινώντας ήδη από την υποχρεωτική και ακολούθως την τριτοβάθμια εκπαίδευση τροποποιώντας τα αντίστοιχα προγράμματα σπουδών.

Οι προσαρμοσμένες λύσεις από εκπαιδευμένους χρήστες είναι το next big thing που επ’ ουδενί δεν πρέπει να αμελείται στην εφαρμογή των τεχνολογικών επιτευγμάτων, καθώς ο ανθρώπινος παράγοντας σχεδόν πάντα κρίνει το αποτέλεσμα.

Εσύ τι γνώμη έχεις;

Πηγή εικόνας: geralt – Pixabay